Hayati Esen
İsmail Haniye‘nin şehit edilmesinin nedenlerini aynı gün soran kimi arkadaşlara anlatmıştım. Haniye diplomatik sürecin sürdürülmesini ve Filistin sorunun müzakeler yoluyla ilerletilmesini isteyen ve uluslararası denklemde silahlı mücadeleyi değil siyasi diplomatik mücadeleyi öncüleyen bir insan olarak tanınıyordu. Hamas’ın en önemli problemi zaten uluslararı arenada kendisini entelektüel düzeyde savunamayışı sadece militarist bir güç olarak görünüyor olması. Haniye bunun kimi parametrelerini değiştiren isimdi.
Haniye’nin şehid olması Hamas’ın siyasal söylem gücünü sivil kanadının zayıflaması demektir. Bu İsrail’in savaşı sürdürme çabasının bir ürünü olarak işlevseldir. İran’da uzun yıllardır savaş ve gerilimin ortaya çıkardığı ortamdan istifade eden, siyasal ve askeri gücünü artıran bir devlet olarak bu durumu sürdürmek isteyecektir. O nedenle bu İran’ın da işine yaramaktadır. Türkiye açısından ise Haniye’nin ölümü kuşkusuz diplomatik alanı kullanmak isteyen dışişleri kanadı için bir engelleme çabası olarak okunsa da diplomatik açıdan farklı aktörlerin devreye girmesini de sağlayacağından yeni bir imkan alanı oluşturacaktır. Fakat Türkiye’nin sahaya süreceği ve destekliyeceği insanlar kuşkusuz bölgenin diğer aktörleri açısından istenilmeyen insanlar olarak karşılanacaktır. Bu nedenle Amerika ve Katar’ın Türkiye diplomasisini destekleyecek adımlar atacağı kuşkusuz.
İngiltere’nin diplomatik tutumu da bu yönde olacaktır. Farklı bir diplomasi ile karşı karşıya kalacağımız kesin. İsrail’in askeri olarak yapacağı artık çok bir şey kalmadı. Hemen hemen bütün kozlarını kullandı. Ya savaşı kendisi bitirmenin ve anlaşmanın bir yolunu bulacak ve diplomasiyi önceleyecek ya da Amerika’nın diplomatik oyunlarına gelecek. Her ikisi de Türkiye’nin bölgesel öncülüğünde gerçekleşecektir. Amerika’nın ve Nato çıkarlarının bir partneri olarak… Mısır ise umalım ki Ürdün’ün dümenine girip olmadık rol çalma faaliyetlerinde bulunmaz…
