Ömür Çelikdönmez
Rauf Denktaş, sadece siyasetçi kimliğiyle değil, aynı zamanda bir fotoğraf sanatçısı olarak da biliniyordu. Denktaş, ünlülerin ve sıradan insanların fotoğraflarını çekmeyi severdi. Özellikle portre fotoğrafçılığına ilgi gösterirdi. Denktaş, Birleşmiş Milletler (BM) diplomatlarından olan Perez de Cuellar’ın bir fotoğrafını çekmiştir.
Cuellar Rauf Denktaş’a çekim sırasında daha önce kimlerin fotoğrafini çektiğini sorar. Denktaş’ta daha önce resmini çektiği ama hayatta olmayan bir kaç isim sayınca Perez de Cuellar birazda korkuyla karışık, aman aman benim resmimi çekme der. O nedenle Denktaş’ın kimin fotoğrafını çektiyse kısa bir süre sonra öldüğü gibi bir söylenti yayılmıştı.
Dün fıkra gibi bu olayı anlatan dostum, FSB eski başkanı ve Rusya Federasyonu Güvenlik Konseyi eski Sekreteri Nikolay Platonoviç Patruşev ile ilgili yazılarımdan sonra görevden alındığını şimdi de yine biyografisini yazdığım FSB direktörü Orgeneral Aleksandr Bortnikov’un görevden alınacağı sürecin başlatıldığını belirtmişti.
Dostuma göre Başkan Putin, FSB direktörü Orgeneral Aleksandr Bortnikov’a şimdiye kadar verdigi hizmetlerden dolayı teşekkür etmeye hazırlanıyormuş. Bunun anlamı Bortnikov 2024 yılı sona ermeden emekliye ayrılacak demek. Yerine FSB’nin Birinci Direktör Yardımcısı Sergey Borisoviç Korolev’in atanmasına kesin gözüyle bakılıyor.
FSB / Council on Foreign Relations CFR bağlantısı
Size özel provakativ bir soruya ne dersiniz? Kim kimin yavrusu? Yoksa FSB, CFRden mi çıktı? Ne yani Koskoca Rusya Federasyonunun korkunç iç güvenlik gizli servisi yerli ve milli değil mi?
Rusya Federasyonu’nun güvenlik sisteminin, 1991 yılında kasıtlı ve belki de mantıksız bir şekilde dağıtılan KGB’nin kalıntılarından oluştuğu açıktır. Neden mi? Sebebi çok açık. Çünkü 30 yıldır Rusya’yı yönetenler Henry Kissinger ekibinden!..
Council on Foreign Relations CFR /Dış İlişkiler Konseyi’ni duydunuz mu? ABD dış politikası ve uluslararası ilişkiler konusunda uzmanlaşmış bir Amerikan düşünce kuruluşudur. ABD eksenli politikaların planlaması ve organizyonunu yapar. Üyeleri arasında CIA direktorleri vardır. Sovyetler Birliği’nin dağılması ve sonrasında izlenen Kremlin politikaları CFR’nin ürünü.
ABD Başkanı Richard Nixon’ın ulusal güvenlik danışmanı Henry Kissinger, Sovyetlerin Washington büyükelçisi Anatoly Dobrynin aracılığı ile Saint Petersburg Belediye Başkanı Yahudi asıllı Anatoly Sobchak ile bağlantı kurdu. Putin; Anatoly Sobchak’ın o tarihte yardımcısıdır.
Sovyetlerin Washington büyükelçisi Anatoly Dobrynin, Amerikalı dostlarına tavsiye ettiği Anatoly Sobchak, St. Petersburg belediye başkanı olduktan sonra, Batılı yatırımları çekmek için bazı girişimlerde bulundu. Vakit kaybetmeden Kissinger-Sobchak komisyonu kuruldu.
CFR, aziz Peter gibi imdatlarına yetişti. CFR Rusya’da sac ayağı oluşturmak için çalışmalara başladı ve bu kapsamda ilk olarak ST. Petersburg Komisyonu: Rusya’da Alt-Up Reformun Katalizasyonu oluşturuldu.
Komisyonu’nun bir üyesi de kimdi dersiniz? Vladimir Putin, St. Petersburg Birinci Müdür Yardımcısı Hükümet, Başkan, Dış İlişkiler Komitesi. İyi mi? ABD finans çevrelerinden kredi temin edildi. Planlamacı kisvesinde CIA ajanları Petersburg kepçe Moskova kazan Rusya’nın altını üstüne getirdiler. Rusya’da zamanın ruhu varsa hiç merak etmeyin bu Henry Kissinger’in hayaletidir.
KGB neden Rus hükümetine sızar?
Putin, 2000 yılının baharında devlet başkanı olduğunda FSB’nin kapalı bir yönetim kurulu toplantısında kürsüden şöyle seslenmişti: “KGB’nin Rus hükümetine sızma görevi tamamlandı.” Bu sözler, Rusya Federasyonu’nda özellikle, siyasi muhaliflerin, Putin karşıtı oligarkların, üst düzey askeri ve sivil bürokratların tedavülden kaldırılması sürecinde daha iyi anlaşıldı.
Çünkü Yeltsin ile Putin arasındaki hassas ve uzun devir teslim aşamasından sonra, Vladimir Putin 2000 yılında FSB’nin bir bölümünü Silahlı Kuvvetlere, siyaset tarafından önemli ölçüde manipüle edilmeyen mükemmel GRU’nun kalesine yerleştirmişti.
Günümüzde durum nedir CFR’nin FSB’si ne iş yapar?
Rusya’da Savunma Bakanlığı ile FSB arasında kıyasıya bir rekabet yaşandığı, Savunma Bakanlığında bazı generallerin görevden alınması ve FSB’de sorgulanması ile kamuoyunun radarına girmişti. Aslında Kremlin kimin ne kadar bilmesi gerektiği ölçüde kamuoyuna haber servisi yaptırıyor. Herkes her şeyi yazamıyor. Sanki Türkiye’de farklı mı? diyebilirsiniz.
Günümüzde yaşanan sivil ve askeri bürokratların tasfiyesi, Kiev’in ele geçirilememesi, Rus gizli servislerini ve diplomasisini elinde oynatan, Batı destekli komedyen Volodymyr Zelensk’nin anlaşma masasına oturtulamaması nedeniyle FSB ile ordu arasında yaşanan çekişmenin sonucu görülüyor.
Bu rekabetin bir diğer sebebi de savaş için ayrılan bütçenin kimin tarafından kullanılması veya kontrol edilmesiyle ilişkili. Sözde askeri yolsuzlukları ortadan kaldırma çabası içindeki Federal Güvenlik Servisi (FSB); 2022’de Ukrayna’ya yönelik başarısız askeri harekâtın sorumluluğunu ordu yöneticilerine yıkmak ve ordunun muazzam bütçesinin dağıtımını kontrol altına almak umuduyla üst düzey generallerin peşine düşüyor; tüm bunlar Kremlin’in örtük onayıyla gerçekleşiyor.
Ancak tutuklamalar, Moskova’nın Kiev’deki silah kıtlığından yararlanarak Ukrayna topraklarına daha fazla nüfuz etmeye çalıştığı bir dönemde ordunun düzenini bozma riski taşısa da FSB fırsat bu fırsat deyip, gözünü karartıp, eski Savunma Bakanı Sergei Shoigu’nun ekibini temizliyor.
Bilmeyenler için söyleyelim, Savunma Bakanlığı döneminde FSB içindeki rakipleri -ki bugün itibariyle onların kim olduğu daha iyi anlaşılıyor- Sergey Şoygu’nun Ukrayn kökenli eşi İrina Aleksandrovn nedeniyle topun ağzında olduğu söylentisini yaydılar.
Düşünsenize görevden alındıktan sonra Rusya Federasyonu Güvenlik Konseyi Sekreterliğine getirilen Şoygu,Aleksandr Bortnikov’un yönettiği FSB’ye ne oluyor, siz benim kim olduğumu biliyor musunuz? diyememişti.
Beklenen bir şey. Çünkü sistemsel bir refleks. Bu tür bir operasyon ancak ülke liderliğinin en tepesinden onay alınarak gerçekleştirilebilir. Tasfiyeler; güvenlik servisleri ile Savunma Bakanlığı arasındaki savaş zamanı çekişmelerinin ve kaynak rekabetinin doruk noktası gibi görünüyor.
Uzun süredir görevde olan Savunma Bakanı Şoygu’nun sürpriz bir şekilde görevden alınmasından sonra geçen iki hafta içerisinde, rüşvetten görevi kötüye kullanmaya kadar çeşitli suçlamalarla dört üst düzey subay tutuklandı. Hatta Şoygu’nun da FSB’nin Kuznetski Most Caddesindeki merkez karargâh binasında bir süre misafir edildiği iddia edilmişti.
Rüzgâr tersine mi döndü yoksa rutin emeklilik mi?
Ayrıca Putin’in, Rusya Güvenlik Servisi (FSB) Başkanı Alexander Bortnikov’u, zayıf istihbarat nedeniyle savaşta ağır kayıplar verilmesine neden olduğunu gerekçe göstererek görevden almak istediği bazı istihbarat kaynaklarında gündeme getirilmişti.
FSB’deki üst düzey generaller yakın gelecekte görevden alınma tehlikesiyle karşı karşıya. Bu rutin bir devir teslim işlemine, bayrak yarışına benziyor gibi. FSB devasa bir buzdağı, bir devletin içinde bir devlet, her şeyi, özellikle de ülkedeki ekonomik süreçleri etkiliyor. FSB, herhangi bir bölgedeki en önemli oyuncu, herhangi bir büyük şirket için en önemli ortak. Ancak, FSB doğrudan siyasi girişimlerde bulunmuyor gibi görünüyor. Yerseniz!
FSB direktörü Orgeneral Aleksandr Bortnikov’un görevden alınması ve yerine FSB’nin Birinci Direktör Yardımcısı Sergei Borisovich Korolev’un atanması yönünde spekülasyonlar var. Bortnikov’un 73 yaşında olması ve sağlık sorunları yaşadığına dair bilgiler, bu değişimin muhtemel sebepleri arasında gösteriliyor. Korolev, Bortnikov’un yakın bir müttefiki olarak görülüyor ve potansiyel halef olarak isimlendiriliyor.
FSB başkanlığı için güç grupları arasındaki rekabet
Rusya’nın iç istihbarat örgütü FSB içinde farklı güç grupları ve rakip unsurlar bulunmaktadır. Bu gruplar, genellikle ideolojik, siyasi veya ekonomik çıkarlar etrafında şekillenir. Bu güç mücadeleleri, bazen kamuoyuna yansısa da, çoğu zaman arka planda kalmaktadır. Ancak, bazı olaylar veya skandallar, FSB içindeki çatışmaları gün yüzüne çıkarıyor.
Örneğin, belirli bir siyasi krizde ya da güvenlik ihlali durumunda, FSB’nin rolü ve iç dinamikleri medya tarafından sorgulanıyor. Sonuç olarak, FSB içindeki güç dengeleri karmaşık ve dinamik bir yapıya sahiptir; bu nedenle, yansımalarının ne derece belirgin olacağı durumdan duruma değişiklik gösteriyor.
FSB içinde, özellikle güç ve etki alanları konusunda çatışmaların yaşanması mümkün. Örneğin, bazı gruplar daha militarist bir yaklaşımı savunurken, diğerleri daha siyasi taktiklere odaklanabiliyor. Devlet içinde farklı siyasi fraksiyonların FSB’yi kendi çıkarları doğrultusunda kullanmaya çalıştığı izlenimi edindiğim bazı olaylar mevcut. Bu durum neticede, iç çatışmalara ve hizipleşmeleri tetikliyor.
Mesela FSB içindeki güç grupları arasında en önemli olanı, KGB Geleneği’nin korunması ve sürdürülmesi konusunda ısrarcı olan bir rkip mevcut. FSB’nin kökleri KGB’ye dayandığı için, bu gelenekten gelen eski ajanlar ve onların etkisi hâlâ devam ediyor. Bunlar Bortnikov’un köklerini sorguluyor olabilir.
Rus ordusuna yakın unsurlar, güvenlik ve istihbarat alanında güçlü bir etkiye sahip. Asker bağlantılı bu unsurlar, Bortnikov’un politikalarına karşı çıkabilir ve kendi güvenlik önceliklerini öne çıkarabilir. Bu gruplar, FSB’nin askeri yapılarla olan sorunlu ilişkisini sorgulayabilir.
Bazı FSB mensupları görev gereği veya dizginlenemeyen lüks tutkuları nedeniyle belirli iş gruplarıyla bağlantılıdır ve bu grupların ekonomik çıkarlarını korumak amacıyla hareket ederler. Devlet içinde farklı siyasi fraksiyonlar, Bortnikov’un liderliğini sorgulayabilir veya ona karşı alternatif bir lider arayışında olabilir. Bu, özellikle siyasi kriz anlarında belirginleşir.
Bortnikov ile Shoigu arasında sorun ne?
Alexander Bortnikov ile Sergei Shoigu arasında doğrudan bir anlaşmazlık veya rekabet olduğuna dair açık ve belgelenmiş bilgiler az da olsa mevcut. Ancak, bu iki figür farklı güç merkezlerine ve etkili pozisyonlara sahip olduğu için, aralarında doğal bir rekabetin olabileceği düşünülmektedir.
Güvenlik politikasındaki farklı yaklaşımlar gözardı edilmemeli. Bortnikov, FSB’nin istihbarat ve iç güvenlik alanındaki önceliklerine odaklanırken, Shoigu’nun Rusya’nın savunma politikaları ve askeri stratejileri üzerinde etkisi vardır. Bu farklı odaklar, zaman zaman çatışmalarına yol açabiliyor. Sadece bu değil.
Her iki isim de devletin güvenlik yapısında önemli figürlerdir, dolayısıyla kendilerine yakın grupları destekleyerek veya rakiplerine karşı pozisyon alarak etki alanlarını genişletmeyi hiç bir zaman gündemlerinden düşürmezler.
Bu kapsamda iç dinamikler deki rekabet, belirli durumlarda kendini gösterebilir. Bu, her iki figürün de kendi kurumlarının ve politikalarının önceliklerine bağlıdır. Örneğin, bir güvenlik ihlali veya kriz anında, iki kurum arasındaki işbirliği veya rekabeti ön plana çıkabilir.
Alexander Bortnikov ile Sergei Shoigu’nun; Yevgeny Prigozhin ve Wagner PMC konusundaki yaklaşımları Kremlin için krize dönüşecek kadar işlenvseldi. İki isim arasindaki çatışma biraz da Putin’nin gücü kontrol etmesindeki hırsından kaynaklanmıştır.
Kremlin kaynaklarına göre Putin, FSB direktörü Alexander Bortnikov aracılığıyla Prigozhin’e Savunma Bakanı Sergey Şoygu’yu ve generallerini etkisiz hale getirmesi talimatını verdi; onları kontrolündeki medya, troller ve botlar aracılığıyla eleştirmesini söyledi. Ancak sonuç beklentileri aştı.
Bortnikov ile Shoigu, Wagner PMC lideri Yevgeny Prigozhin konusunda farklı mı düşünüyorlardı. Olmasa Rusya’da Wagner isyanı kimler arasındaki rekabetin sonucuydu? Rusya’da paralı asker grubu Wagner’in isyanı sürecinde bu dramanın ana karakterleri, paramiliter grubun kurucusu ve lideri Yevgeni Prigojin ile Rusya’nın muazzam ordusunun başındaki Sergey Şoygu ve Valery Gerasimov’du. Çünkü Prigojin, yıllardır ordunun başında olan Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov ve Savunma Bakanı Sergey Şoygu’ya karşı özel bir nefret besliyordu.
Prigojin’in Rus gücünü yansıtmada artan öneminin ve Wagner’in daha yüksek maaşlar teklif ederek üst düzey özel kuvvet komutanlarını ordudan ayırarak bünyesine katma becerisinin, onunla Şoygu ve Gerasimov arasında gerginliğe yol açtığına inanılıyor. Prigojin, Şoygu ve Gerasimov’u, genellikle hapishanelerden toplanan binlerce paramiliter askerin öldüğü Soledar gibi şehirlerde “sürekli Wagner’in zaferini itibarsızlaştırmaya çalışmakla” suçladı.
Putin’in talimatıyla tavşan kaç tazı tut stratejisine oynayan Alexander Vasilyevich Bortnikov; Belarus Başkanı Alexander Lukashenko ile Wagner PMC lideri Yevgeny Prigozhin arasında askeri isyanın durdurulmasıyla sonuçlanan müzakerelere katıldı. Haziran 2023’te silahlı isyan sırasında Wagner PMC başkanı Yevgeny Prigozhin ile müzakerelerde bulundu.
FSB’de başkanlık kapışması veya kampanyası
FSB içinde, Bortnikov’un da dahil olduğu bu yıl boşaltılacak birkaç üst düzey pozisyon için çeşitli güç grupları arasında şiddetli bir mücadele var Kaynaklar, pozisyon için birincil adayların, Rus suç dünyasının (mafya) liderleriyle uzun süredir bağları olan FSB’nin Birinci Yardımcısı Sergey Korolev ve karşı istihbarat servisinin başkanı Vladislav Menshchikov olduğunu söylüyor.
Ancak FSB karşı istihbarat şefi Korgeneral Vladislav Menshchikov hakkında özellikle ABD ve Avrupa ana akım medyasında yer alan haberlere bakılırsa, mal varlığını diğerleri gibi gizleme becerisi göstermediğinden, Kremlin nezdinde defolu bürokrat.
Menshchikov’un akrabalarının adına kayıtlı pahalı mülkler ve işletmelerle bağlantılı bir Rus savunma şirketine bağlı yolsuzluk planlarına karıştığı haberkeri havada uçuşuyor. Ailesinin ve kendisinin özel yaşamlarında itibarlarından taviz vermeyecek kadar hayat standartları yüksek.
Ukrayna’nın tam ölçekli işgalinin ardından AB yaptırımları, lüks otomobillerin Rusya’ya satışını yasakladı ve Mercedes-Benz’in ülkedeki faaliyetlerini durdurmasına yol açtı. Buna rağmen, Aralık 2022’de General Vladislav Menshchikov’un kızı Tatiana Menshchikova, yepyeni bir Alman yapımı Mercedes-Benz GLS 580 4MATIC satın aldı.
Böyle bir aracın fiyatı, tüm FSB başkanının resmi yıllık gelirini bile aşıyor.. Ancak Menshchikov’un kızı bu kadar abartılı alışverişleri karşılayabiliyor. The Insider’a göre , kendi ticari gayrimenkulüne bağlı şirketlerin değeri yaklaşık 3 milyar ruble (34.948.047 $).
Ancak istihbarat aleminde ‘Titreyen Ayak’ veya ‘Gezgin Ayak’ olarak anlamına gelen Boltai-Noga – Gulai-Noga kod ismiyle tanınan, Kırgızistan Bişkek doğumlu Korolev, izlerini silmede Menshchikov’a göre daha başarılı. Rusya’nın “1 Numaralı suikastçısı” Aslan Gagiyev de dahil olmak üzere Rus yeraltı dünyasının liderleriyle de bağlantılı.
Rus mafyasıyla kapsamlı bağlantıları olan gizli bir figür Korolev, FSB direktörü Alexander Bortnikov’un yerini almak için önde gelen adaylardan biri olarak kabul ediliyor.
Önceki FSB başkanlarının büyük iş adamlarını kontrol altında tutmak için ekonomi sektöründen gelmesi ve pasif durmasından dolayı olası bir aday olarak görülüyor. Türkçesi biat kültürü nedeniyle iktidar nimetlerinin paylaşımında şansı var.
Aslında kamuoyundan gizlenen hazırlıklar, Haziran 2021’de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Federal Güvenlik Servisi’nin birinci başkan yardımcısı olarak görev yapan Albay General Sergei Korolev’i ordu generali rütbesine terfi ettirmek için gizli bir kararname imzalamasıyla başladı.
2008’e kadar yaklaşık dokuz yıl boyunca FSB’ye başkanlık eden, Nikolai Patrushev, FSB içindeki etkisini kaybetti. Daha sonra Güvenlik Konseyi Sekreteri olarak atanmasına rağmen, hizmet içinde önemli bir etki sürdürdü. Kaynaklara göre, Patrushev’in adamları hala FSB’de çalışıyor, ancak gemi inşası için başkanlık yardımcısı olarak “aşağılayıcı pozisyona” yeniden atanmasının ardından, pozisyonlarını korumaları pek olası değil.
Bu nedenle, Patrushev’in ekibinin ve tüm FSB’nin kilit generallerinden biri olan ve bu yıl 70 yaşına girecek olan Anayasa Koruma Servisi başkanı Aleksey Sedov’un istifa etmesi beklenebilir.
FSB direktörü Alexander Vasilyevich Bortnikov bu yıl yani 15 Kasım 2024’te 73 yaşını tamamlıyor. Bu onun FSB de yolun sonu demek. Temayullere göre yaş haddinden emekli olacak. Bir diğer geçerli sebepte kendisinin sağlık sorunları nedeniyle, Putin’den affını istediği.
Lakin muhalifleri Moskova’daki Crocus Belediye Binası konser alanına düzenlenen ve 145 kişinin hayatını kaybettiği terör saldırısının ardından Bortnikov’u başarısız ilan etmede gecikmefiler. Kim bilir başka başarısızlıkları da vardır.
FSB’de elek çalışıyor
22 Ekim 2020’de, çoğu insanın duymadığı en güçlü adamlardan biri emekli olmaya zorlandı: 70 yaşındaki Federal Güvenlik Servisi’nin (FSB) birinci müdür yardımcısı General Sergei Smirnov. Haziran 2024’de ise FSB’nin Beşinci Servis Başkanı Sergey Beseda görevinden alınmış, yerine karşı istihbarat servisinin başkan yardımcısı olarak görev yapan Aleksey Komkov görevi devralmıştı.
Bu değişiklik, Beseda’nın departmanının sağladığı istihbaratın Putin’in Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgal etme kararında önemli bir rol oynadığının ortaya çıkmasının ardından gelmişti.
Rusya ve eski Sovyet devletleriyle ilgili bilgi toplamaktan sorumlu beşinci servis, Rus yetkililerin işgalin çok az direnişle karşılaşacağına inanmasını sağlayacak veriler sağladı.Ancak bu verilerin büyük ölçüde yanlış olduğu ortaya çıktı ve Rus ordusu için beklenmedik zorluklara yol açtı.
Beseda o zamandan beri FSB Müdürü Alexander Bortnikov’un danışmanı oldu. Resmen, işten çıkarılması, zorunlu emeklilik yaşı olan 70’e ulaşmasına atfediliyor. Ancak bu personel alımı kararı yalnızca biçimsel nedenlere dayanmıyor. Kaynaklara göre, FSB içindeki çeşitli güç grupları, Bortnikov’un kendi pozisyonu da dahil olmak üzere bu yıl boşalacak olan üst düzey pozisyonlar için kıyasıya rekabet ediyor.
Son söz; amacım kimseye laf sokmak veya Avrasya Jeopolitiğinde doğal müttefikimiz Ruslara ya da istihbarat kurumlarına çamur atmak değil. Benimkisi kendi çapımda tarihe tanıklık. Nitekim söz uçar yazi kalır.
KGB veya Sovyet istihbaratı, birliğin dağılmasına engel olamadıysa efsane falan sayılmaz. KGB çürükleri istedikleri kadar kendilerini küresel aktör sansın, gerçek ortada. Bu Kissinger yetiştirmesi Rus istihbaratçılar olsa olsa oligark saltanatının muhafızı olurlar.
İlgili Okumalar
https://www.kyivpost.com/post/34727
https://theins.ru/en/corruption/273576
https://www.israeldefense.co.il/en/node/45069
https://www.opensanctions.org/entities/Q112072473/
https://www.bbc.com/turkce/articles/c3g73v5x9j6o
https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/06/22/7462080/
https://warsawinstitute.org/future-fsb-director-putin-makes-personnel-decision/
https://www.ulkucudunya.com/index.php?page=haber-detay&kod=31908
https://odessa-journal.com/high-ranking-generals-in-the-fsb-face-imminent-dismissals
https://www.themoscowtimes.com/2024/06/05/the-real-winner-of-russias-war-the-fsb-a85321
https://www.google.com/amp/s/www.pravda.com.ua/eng/news/2024/06/22/7462080/index.amp
https://www.dikgazete.com/yazi/bir-titanin-biyografik-analizi-rusya-federal-guvenlik-servisi-fsb-direktoru-aleksandr-bortnikov-7197.html
