editor
Yılın son çeyreğine yaklaşırken, bankacılık sektöründe hareketlilik hız kazanacak gibi görünüyor. Bankalar, özellikle bilanço düzeltme süreçleri kapsamında hem kredi hem de mevduatta yılın son aylarında yoğun bir faaliyet içine girmeye hazırlanıyor. Bu hareketlilik öncesinde Kamu Bankalarının tüketici kredilerinde son bir yıldır görülmeyen bir büyümeye imza attığını görmekteyiz. 18 Ekim haftası itibariyle kamu bankalarının tüketici kredilerinde 13 haftalık yıllıklandırılmış büyüme yüzde 21,29’a ulaşmış durumda. Kampanyalarla desteklenen bu büyüme, kredi kartı veya kredili mevduat hesabı açanlara uygulanan faiz indirimi gibi avantajlar içeriyor. Özel bankalarda ise bu oran yüzde 35 civarında seyrediyor. Kamu bankaları ihtiyaç kredilerinde aylık yüzde 4,54-5 arasında değişen faiz oranları sunarken, kampanyalarla birlikte sektörde rekabeti körüklüyor.
Tüketici Kredilerinde İlk Yarıdaki Durgunluk Geride Kaldı
Yılın başlarında uygulanan sıkı para politikaları, yüksek faiz oranları ve kredi vadelerindeki kısıtlamalar, özellikle kamu bankalarında kredi büyümesini yavaşlattı. Geçtiğimiz yıl seçim döneminde yüzde 100’leri aşan büyüme oranları, faiz artışları sonrasında sert bir düşüş yaşadı. Kamu bankaları, politika faizindeki artışlardan en fazla etkilenen kurumlar olarak tüketici kredilerinde ciddi bir daralma kaydetti. Ancak bu durgunluk son haftalarda yerini yeniden bir toparlanmaya bıraktı.
İhtiyaç Kredisi Faizleri ve Bileşik Faiz Dengesi
Merkez Bankası’nın 18 Ekim haftası verilerine göre, kamu bankalarının tüketici kredi büyümesi Temmuz 2023’ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Bu dönemde ihtiyaç kredi faizi yıllık bileşik olarak yüzde 71,08 seviyesine yükselirken, taşıt kredisi faizi yüzde 44,28 ve konut kredisi faizi yüzde 41,41 olarak gerçekleşti. Merkez Bankası’nın politika faizinin bileşik oranı yüzde 65’te iken yalnızca ihtiyaç kredisi faizi bu seviyenin üzerinde seyretti. Bu durum, kredi faizlerinin politika faizine oranla nasıl şekillendiğini açıkça gösteriyor.
Kamu Bankalarında Çeşitlenen Kredi Kampanyaları
Kamu bankaları, ihtiyaç kredilerinde tüketicilere yönelik çeşitli kampanyalarla dikkat çekiyor. En büyük kamu bankası, aylık yüzde 4,54 olan ihtiyaç kredisi faizini kredi kartı veya kredili mevduat hesabı gibi ürünlere sahip müşteriler için yüzde 3,99’a indiriyor. Diğer kamu bankaları da benzer şekilde esnek ödeme planları sunarak yıl sonuna kadar devam edecek kampanyalarla rekabeti sürdürüyor. Öte yandan, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), ihtiyaç kredilerinde vade sınırlarını belirleyerek 50 bin liraya kadar olan kredilerde 36 ay, 50-100 bin lira arası kredilerde 24 ay ve 100 bin lira üzeri kredilerde 12 ay vade sınırı uyguluyor.
Ticari Kredilerde Döviz Desteği
Ticari kredi tarafında da önemli gelişmeler yaşanıyor. Döviz cinsinden ticari krediler, kamu bankaları öncülüğünde yüksek bir büyüme oranını koruyor. Merkez Bankası’nın 18 Ekim haftası verileri, döviz etkisinden arındırılmış olarak ticari kredilerde yıllık büyümenin yüzde 24,7 seviyesinde olduğunu gösteriyor. Bu büyümenin büyük kısmı döviz kredilerinden kaynaklanırken, TL cinsinden ticari kredi faizleri yüzde 44-49 bandında seyrediyor. TLREF faizinin politika faizinin altında kalması, sektörde likidite fazlası bulunduğuna işaret ediyor.
Kredi Kartı Büyümesi Yavaşlıyor
Son dönemde kredi kartı büyümesinde de yavaşlama göze çarpıyor. Eylül ayında okulların açılmasıyla harcamalar artış gösterirken, kredi kartı büyümesi yüzde 47’ye kadar çıkmıştı. Ancak 18 Ekim itibariyle, kredi kartı büyüme hızı yeniden yüzde 40’ın altına inerek yüzde 39,6 olarak hesaplandı. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, Eylül ayında hem nakit çekim hem de alışveriş harcamalarında artış yaşanırken, yılın üçüncü çeyreğinde tüketim harcamalarında en hızlı büyüme gözlendi.
Yılın sonuna yaklaştıkça hem kamu hem özel bankaların kredi politikalarında esneklik kazandığını görüyoruz. Özellikle tüketici kredileri ve ticari kredilerdeki kampanyalar ve faiz indirimleri ile bu yılın son ayları, bankacılık sektörü için hareketli geçeceğe benziyor.
