Erkekler Gerçekten Daha Mı Çabuk Hasta Oluyor?

“Erkekler mi daha güçlü yoksa kadınlar mı?” tartışmasında, sıklıkla “erkek gribi” olarak adlandırılan olgu gündeme gelir. Bu popüler teoriye göre, erkekler virüs kaptıklarında daha ağır hasta olur—ya da en azından daha hasta gibi davranırlar—kadınlarsa işlerine, çocuk bakımına ve günlük yaşamlarına devam ederler.

Bu konuda bilimsel kanıtlar kesin olmaktan uzak olsa da, bazı araştırmalar erkek ve kadın bağışıklık hücrelerinin virüslere farklı tepki verdiğini göstermektedir. Şimdi, fareler üzerinde yapılan yeni bir çalışma bu tartışmayı alevlendiren yeni bulgular sunuyor: Erkeklerin gerçekten de belirli hastalıklardan daha fazla etkilendiğini ve bunun kısmen psikolojik değil, fizyolojik sebeplerle açıklanabileceğini öne sürüyor.

Erkekler gerçekten daha mı çabuk hasta oluyor? Bazı araştırmalar, erkeklerin belirli hastalıklara karşı daha savunmasız olduğunu öne sürüyor.

“Brain, Behavior and Immunity” dergisinde yayınlanan bu çalışmada, yetişkin erkek fareler, grip benzeri semptomlara neden olan bakterilere maruz kaldıklarında dişi farelere göre daha fazla hastalık belirtisi göstermiştir. Erkek farelerin vücut sıcaklıklarında daha fazla dalgalanma, daha yüksek ateş ve iltihap belirtileri gözlemlenmiş, ayrıca iyileşme süreleri daha uzun olmuştur.

Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar her zaman insanlar için geçerli olmayabilir, bu nedenle bu araştırma dikkatle ele alınmalıdır. Ancak cinsiyet ve bağışıklık üzerine araştırmalar yapan uzmanlar, bu durumun insanlar için de ilginç bir bilimsel soru ortaya koyduğunu belirtiyor. Johns Hopkins Bloomberg Halk Sağlığı Okulu’nda moleküler mikrobiyoloji ve immünoloji alanında doçent olan Sabra Klein, fareler ve insan hücreleri üzerinde yapılan çalışmaların, erkek bağışıklık hücrelerinin bazı patojenlere karşı daha aktif reseptörlere sahip olduğunu gösterdiğini söylüyor.

Klein, “Bizi hasta eden her zaman mikropların ya da virüslerin varlığı değildir,” diyor. “Bağışıklık tepkimizdir ve araştırmalar, erkeklerin enfeksiyon bölgesine hücreleri toplayan daha güçlü bir tepki gösterdiğini, bunun da genel olarak daha fazla hastalık hissine katkıda bulunduğunu gösteriyor.”

Bu farkın neden kaynaklandığı tam olarak anlaşılmamış olsa da, bir hipotez testosteron ve östrojenin bağışıklık reseptörlerini farklı şekillerde etkilediğini öne sürüyor. Yeni fare bulguları cinsiyet hormonları ile hastalık arasındaki bir bağlantıyı desteklememiştir (farelerin üreme organları çıkarılmış ve hala farklı tepkiler gözlenmiştir), ancak diğer birçok çalışma bu bağlantıyı doğrular niteliktedir. Klein’ın insan hücreleri üzerinde 2015 yılında yaptığı bir araştırma, östrojen bazlı bileşiklerin grip virüsünün hücrelere bulaşmasını zorlaştırdığını göstermiştir.

“Erkek gribi” gerçekten var mı? Bilimsel olarak kesin değil, ancak erkeklerin bazı hastalıklara karşı daha fazla semptom gösterdiği gözlemlenmiş.

Başka bir teori ise Cambridge Üniversitesi araştırmacıları tarafından 2010 yılında öne sürülmüştür. Bu teoriye göre, erkeklerin daha riskli davranışlar sergileme eğilimleri nedeniyle bağışıklık sistemleri daha zayıf evrimleşmiştir. Ayrıca, diğer bazı araştırmalar, kadınların çocuklarına daha kolay patojen aktardıkları için bu patojenlere karşı daha güçlü doğal savunmalar geliştirdiğini öne sürmektedir.

Ancak bu savunmalar her tür hastalığa karşı geçerli değildir. Klein, 2016 yılında “Nature Reviews Immunology” dergisinde yayımlanan bir makalede, erkeklerin belirli hastalıklara (üreme dışı kanserler gibi) karşı daha savunmasız olduğunu, kadınların ise otoimmün hastalıklar gibi başka hastalıklara daha duyarlı olduğunu belirtmiştir.

“Erkek gribi” meselesine gelince, diğer etkenler de rol oynayabilir. Örneğin, araştırmalar erkeklerin ellerini düzenli olarak yıkama alışkanlığının daha az olduğunu ve en azından Amerika Birleşik Devletleri’nde erkeklerin doktorlarını daha seyrek ziyaret ettiğini göstermektedir. Klein, “Kültürel normlar kesinlikle davranışlarımızı etkiler, bu nedenle pek çok farklı faktörün bir kombinasyonu söz konusu olabilir,” diye ekliyor.