Ömür Çelikdönmez
Ağustos ayında öldüğü iddia edilmişti. Hatta ikamet ettiği Amerika Birleşik Devletleri’nin Pennsylvania eyaletinde, Saylorsburg bölgesinde ki çiftlik evinden başka bir yere nakledildiği ve böylelikle ölüm haberinin oradaki cemaatten gizlendiği haberleri çıkmıştı. Bugün itibarıyla tedavi gördüğü St. Luke’s Hastanesinin Monroe kampüsünde öldüğü, mensupları tarafından doğrulandı. Türk resmi makamları da haberin doğruluğunu bizzat MİT eski başkanı, Dışişleri Bakanı Dr. Hakan Fidan tarafından yapılan açıklamayla duyurdu.
ABD Basınında Fetullah Gülen’in ölümü nasıl ele alındı?
Gülen’in ölümü, Türkiye’deki siyasi dinamikler üzerinde önemli etkiler yaratabileceği düşünülüyor. Bazı yorumcular, bu durumun Türkiye hükümeti tarafından FETÖ’ye karşı yürütülen mücadelenin seyrini etkileyebileceğini öne sürdü. Gülen’in ölümü, Gülen hareketinin liderliğini ve etkisini nasıl sürdüreceği konusunda sorular gündeme getirdi. Hareketin uluslararası alandaki varlığı ve etkisi üzerine yorumlar yapıldı. Gülen’in ölümünün, ABD ve Türkiye arasındaki ilişkileri nasıl etkileyeceği tartışıldı.
ABD’nin Gülen’e yönelik tutumu, Türkiye’nin tepkileri açısından önemli bir faktör olarak değerlendirildi. Bazı uluslararası medya kuruluşları, Gülen’in yaşamı ve etkisi üzerine kapsamlı analizler sunarken, onun ölümünün sembolik ve pratik anlamlarını da inceledi. Gülenin ölümünü fırsat bilen sözde insan hakları kuruluşları, insan hakları ve özgürlükler bağlamında yorum yaptılar. Bazı analistler, Türkiye’deki muhalefet ve basın özgürlüğü üzerinde olası etkilerini vurguladılar.
Fetullah Gülen’in ölümünün Türkiye’deki siyasi dönüşüm ve etkileri neler olur?
Bir dönem Fetö ile iç içe geçmiş bir siyasi iktidar açısından Gülen’in ölümü, Türkiye’deki FETÖ soruşturmalarının seyrini etkileyebilir. Hükümet, Gülen’in vefatını, örgütün etkisini azaltma ya da dava süreçlerini hızlandırma aracı olarak kullanabilir. Gülen’in ölümü, hükümetin muhalefet üzerinde daha fazla baskı kurmasına neden olabilir. Bu durum, muhalefetin FETÖ ile ilişkilendirilmesi çabalarını artırabilir. Gülen’in vefatı, ABD-Türkiye ilişkileri üzerinde de etkili olabilir. Türkiye, Gülen’in iadesi konusunda ABD’ye yönelik eleştirilerini azaltma ya da bu konuyu yeniden gündeme getirme fırsatı bulabilir. Bu bağlamda Amerikalı sığır çobanları öküz öldü ortaklık bozuldu diyebilir.
Gülen’in ölümü, hareketin liderliğini ve organizasyon yapısını etkileyecektir. Hareketin Türkiye içindeki etkisinin azalması veya farklı bir yönelim içine girmesi olasıdır. Gülen’in ölümü, Türkiye’deki dini ve siyasi kimlikler arasında yeni çatışmalara veya birleştirici dinamiklere yol açabilir. Gülen hareketi, bazı gruplar tarafından hala desteklenirken, diğerleri bu durumu bir fırsat olarak görebilir. Nitekim daha ölmeden bu grubun üçe dörde bölüneceği haberleri çıkmıştı. Kamuoyunda FETÖ’ye karşı algıyı değiştirebilir. Bazı kesimler için bu durum, bir dönemin sonunu simgelerken, diğerleri için yeni tartışmalara neden olabilir.
Fetullah Gülen’in ölümünün küresel ilişkiler üzerindeki etkileri ne olur?
Gülen’in ölümü Türkiye’nin ABD ile ilişkilerini nasıl etkileyecek? Türkiye’deki mevcut iktidarın, Gülen’in iadesi konusunda Türk kamuoyunun baskısından kurtulduğu kesin. Asıl önemli olan şimdiye kadar Gülen grubunu terörist yapı olarak nitelendiren Türkiye’nin terörle mücadele stratejilerinde nasıl değişikliğe gidebileceğidir? Türkiye, uluslararası alanda FETÖ’yü bir tehdit olarak tanıtmaya devam edebilir mi? Gülen hareketinin sona ermesi, diğer dini hareketler üzerindeki etkileri de dikkate alınması gereken bir faktördür. Farklı ülkelerdeki benzer hareketler, Gülen’in vefatını nasıl değerlendireceklerini düşünmek zorunda kalacaktır. Gülen’in ölümü, Gülen hareketine mensup kişilerin uluslararası sığınma taleplerini etkileyebilir. Bazı ülkeler, bu kişilere yönelik politikalarını gözden geçirebilir. Yani eskisi gibi ben Fetöcüyüm diyen her önüne gelene kapılarını açmayabilirler.
FETÖ öldü genel af kapı da mı?
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın açıklamasındaki satır araları dikkatlice okunursa hükümetin FETÖ davası sanıklarının ve sempatizanlarının yurtdışına kaçışlarını önlemek ve yurt dışında yaşayan FETÖ davası sanıklarını Türkiye’ye getirebilmek için bir af paketi üzerinde çalıştığı izlenimi ediliyor. Anlaşılan hükümet kanadında, Fetullah Gülen’in ölümü ve şimdiye kadar yapılan paralel devlet yapılanmasıyla mücadele neticesinde FETÖ’nün büyük ölçüde tehdit unsur olmaktan çıktığı kanaati mevcut. Çünkü MİT eski başkanı Dışişleri Bakanı Fidan’ın “Bu ölüm vesilesiyle artık onların üzerindeki büyünün kalkmış olması lazım ve kendilerini gittikleri ihanet dolu bu yanlış yoldan vazgeçmeye, devletlerinin, milletlerinin aleyhine çalışmaktan vazgeçmeye davet ediyorum. Bu yol iyi bir yol değil. Bu yolun sonu iyi bir son değil. Milletimiz, devletimiz her türlü terör örgütüyle olduğu gibi bu örgütle de mücadele etmeye devam edecekler. Artık yol yakınken dönmeyi bilsinler.” açıklaması önemli bir parametre.
Kenya’da yapılan operasyon ABD’deki cenaze törenine hazırlık mı?
Üç dört gün önce Kenya’nın başkenti Nairobi’de sabah saatlerinde 4 farklı yerde, Mustafa Genç ve oğlu Abdullah Genç, Hüseyin Yeşilsu, Necdet Seyitoğlu, Öztürk Uzun, Alparslan Taşçı ve eşi Saadet Taşçı’nın olduğu belirtilen 7 Türk vatandaşının kaçırıldığı haberleri özellikle sosyal medyada paylaşıldı. Nairobi’de kaçırılan 7 kişiden Mustafa Genç’in oğlu Abdullah Genç, İngiliz vatandaşı Necdet Seyitoğlu ve Alparslan Taşçı’nın eşi Saadet Taşçı’nın serbest bırakıldığı anlaşılmıştı.
Fetullah Gülen’in ölüm haberinin doğrulanmasından sonra bazı kaynaklar, kaçırılan Mustafa Genç, Hüseyin Yeşilsu, Öztürk Uzun ve Alparslan Taşçı’nın Türkiye’ye getirildiğini, bu isimlerle Ankara’da cemaatin geleceği konusunda bazı görüşmelerin yapılacağını ve bu isimlerin FETÖ’nün cenaze töreninde dünyanın dört bir yanından gelecek isimlerle bu konu hakkında istişarede bulunacaklarını iddia ediyor.
Yok, daha neler? Deli saçması geldi bana. Delinin birinin kuyuya taş atması, kırk akıllının çıkarmaya çalışması gibi bir şey sanırım.
Yabancı medya FETÖ’nün ölümünü nasıl gördü?
Sputnik Türkiye; FETÖ elebaşısı Fethullah Gülen’in öldüğü bildirdiği haberinde Gülen’in yeğeni Ebuseleme Gülen, sosyal medya hesabından FETÖ elebaşının öldüğünü doğruladığını okuyucuları ile paylaştı.. Sputnik; güvenlik kaynaklarının Gülen’in ölümü ile örgüt üst yönetiminde panik başladığını, Fethullah Gülen’in ölümünün grup içindeki mücadeleyi ateşe çevirdiğini örgüt liderinin nereye gömüleceği, namazı kimin kıldıracağı ve cenazeye kimlerin katılacağının tartışma konusu olduğunu belirtti.
BBC ; “Turkish cleric accused of planning failed 2016 coup dies /Başarısız 2016 darbesini planlamakla suçlanan Türk din adamı öldü başlığını tercih ettiği haberinde Türk hükümetinin, Mayıs 2016’da Fetullah Gülenin başında olduğu paralel devlet yapılanmasını resmen terör örgütü ilan ettiğini, İki ay sonra da, Türk ordusunun bir fraksiyonunun Erdoğan’ı devirmeye çalıştığını, başarısız darbe girişiminde Hükümetin Gülen’i suçladığını ancak Gülen’in iddiaları yalanlayarak darbeyi kınadığını belirtmiş.
Reuters “Gulen, the powerful cleric accused of orchestrating a Turkish coup, dies/ Türkiye’de darbe düzenlemekle suçlanan güçlü din adamı Gülen öldü” başlıklı haberinde ABD merkezli din adamı Fethullah Gülen’in öldüğünü, Gülen hareketinin, Batı tarzı eğitimi, serbest piyasayı ve dinler arası iletişimi teşvik eden ılımlı bir İslam anlayışını yaymayı amaçladığını, başarısız darbe girişiminden bu yana hareketin Türkiye’de sistematik olarak dağıtıldığını ve uluslararası etkisinin azaldığını ifade etmiş.
Rus haber ajansı TASS ise “Turkish foreign minister confirms death of FETO leader Gulen” başlıklı haberinde Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın FETÖ lideri Gülen’in ölümünü doğruladığını öne çekmiş.
Faysal J. Abbas’ın Genel Yayın Yönetmenliğinde Suudi Arabistan’ın Cidde, Riyad ve Ad Dammam şehirlerinde İngilizce yayınlanan Arab News, Self-exiled Turkish spiritual leader Fethullah Gülen dies in Pennsylvania / Sürgündeki Türk manevi lideri Fethullah Gülen Pensilvanya’da öldü başlıklı haberinde Fethullah Gülen’in, 2016’da memleketi Türkiye’de başarısız bir darbe girişiminin arkasındaki beyin olduğu suçlamalarıyla karşı karşıya kalırken küresel bir toplumsal harekete ilham veren, ABD’de yaşayan münzevi bir İslam din adamı olarak hayatını kaybettiğini vurgulamış
Almanca yayın yapan RTL Grubuna ait bir RTL Deutschland GmbH şirketine ait ntv Nachrichten Fernsehen GmbH, “Türkischer Prediger im US-ExilErdogan-Gegner Fethullah Gülen in Klinik gestorben / ABD’de sürgündeki Türk vaiz Erdoğan muhalifi Fethullah Gülen hastanede hayatını kaybetti” başlığında Gülenin Erdoğan’ın muhalifi olduğunu öne çıkarmış.
1973 yılından itibaren Paris’te Fransızca günlük yayınlanan günlük Libération gazetesi Le prédicateur turc Fethullah Gülen, farouche opposant à Recep Tayyip Erdogan, est mort /Recep Tayyip Erdoğan’ın azılı rakibi Fethullah Gülen hayatını kaybetti demiş.
Yakında bir başka terör örgütü, PKK elebaşısın Abdullah Öcalan’ın ölüm haberini duyarsanız şaşırmayın çünkü soğuk savaş döneminin konvansiyel örgütleri tasfiye ediliyor. Öcalan ile Gülen aynı dönemde piyasaya sürülmüşlerdi. Kim olduklarını MİT eski başkanlarından merhum Fuat Doğu’ya sormalı? Mutlaka özel arşivinde bu isimlerle ilgili değerlendirmesi vardır.
Kısmi Kaynakça
https://tass.com/world/1859027
https://www.arabnews.com/node/2576097/dünya
https://www.bbc.com/turkce/articles/c80r88pxyr0o
https://www.bbc.com/news/articles/cy80638zgndo
https://www.jpost.com/breaking-news/article-825472
https://www.rudaw.net/turkish/middleeast/turkey/2110202411
https://tr.euronews.com/2024/10/21/fethullah-gulen-hayatini-kaybetti
https://turkish.aawsat.com/dÜnya/5073144-fethullah-gülen-abdde-öldü
https://www.aa.com.tr/tr/gundem/feto-elebasi-fetullah-gulen-oldu/3368722
https://anlatilaninotesi.com.tr/20241021/feto-elebasi-fethullah-gulen-oldu-1089469774.html
https://www.aljazeera.com/news/2024/10/21/us-based-turkish-cleric-fethullah-gulen-dead-at-83
https://www.reuters.com/world/us/turkish-us-based-cleric-gulen-has-died-media-says-2024-10-21/
https://www.n-tv.de/politik/Erdogan-Gegner-Fethullah-Guelen-in-Klinik-gestorben-article25303683.html
https://www.aa.com.tr/tr/gundem/bakan-fidan-feto-elebasinin-olumunu-istihbarat-kaynaklarimiz-da-dogruluyor/3368872
https://www.liberation.fr/international/le-predicateur-fethullah-gulen-farouche-opposant-a-recep-tayyip-erdogan-est-mort-20241021_SZIFJY54NJC6DH74RFGJX4TZQI/
