editor
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın TRT World Forum 2024’te yaptığı açıklamalar, hem Türkiye’nin dış politika vizyonunu hem de mevcut uluslararası sistemin yetersizliklerini derinlemesine analiz eden önemli bir perspektif sunuyor. Fidan’ın konuşması, yalnızca diplomatik bir mesajdan ibaret değil; aynı zamanda dünya düzeninin geleceğine dair bir yol haritası niteliğinde.
Uluslararası Sistem: Öngörülemezlik ve Adaletsizlik
Fidan’ın vurguladığı en kritik noktalardan biri, mevcut uluslararası sistemin barış ve istikrar üretemediği gerçeğiydi. Bu tespit, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) gibi kurumların etkisizliğinden, çok taraflı mekanizmaların çözümsüzlüğüne kadar uzanıyor. Fidan, “adalete dayanmayan hiçbir düzenin sürdürülebilir olamayacağını” belirterek, bu sistemin köklü bir reforma ihtiyaç duyduğunun altını çiziyor.
Bu söylem, Türkiye’nin uluslararası arenadaki duruşunu da netleştiriyor. Türkiye, hem bölgesel hem de küresel meselelerde çözüm odaklı, aktif bir rol üstleniyor. Fidan’ın belirttiği gibi, Türkiye’nin “taraflar arasında dürüst bir aracı” olma çabası, yalnızca bölgesel barış için değil, küresel güvenlik mimarisinin güçlendirilmesi açısından da kritik.
Jeopolitik Kırılganlık ve Yeni Riskler
Fidan’ın konuşmasında dikkat çeken diğer bir başlık, uluslararası sistemdeki kutuplaşma ve bu durumun doğurduğu riskler oldu. Özellikle Orta Doğu ve Asya Pasifik bölgelerindeki silahlanma yarışına dikkat çeken Fidan, bu durumun dünyayı “nükleer savaş tehlikesine” yaklaştırdığını belirtti. Ayrıca, yapay zeka ve siber güvenlik gibi tekno-politik unsurların da uluslararası dengeyi etkilediği ve tehdit algısını artırdığı tespiti, geleceğin savaşlarının yalnızca fiziksel değil, dijital ve teknolojik cephelerde de yaşanacağına işaret ediyor.
Türkiye’nin bu bağlamdaki pozisyonu, bölgesel güvenliği korumak için daha etkin bir diplomasi yürütmek ve jeopolitik istikrarı sağlamak üzerine kurulu. Suriye’den Karadeniz’e kadar geniş bir coğrafyada barış ve istikrar hedefi güden Türkiye, bu karmaşık denklemlerde aktif bir oyuncu olarak öne çıkıyor.
Gazze Krizi: Meşruiyet Krizi ve Çifte Standart
Fidan’ın konuşmasındaki en çarpıcı ifadelerden biri, “Gazze’deki soykırım, uluslararası sistemin meşruiyet krizinin en belirgin işareti” cümlesiydi. İsrail’in Gazze’deki saldırgan tutumuna karşı uluslararası toplumun sessizliği, yalnızca İsrail’in değil, sistemin kendisinin de sorgulanmasına yol açıyor. Fidan, İsrail’in uluslararası hukuku ihlal eden politikalarına güçlü bir eleştiri getirirken, uluslararası örgütlerin bu ihlallere karşı etkisiz kalmasının sistemin güvenilirliğine gölge düşürdüğünü vurguladı.
Türkiye’nin Gazze krizindeki pozisyonu ise açık ve net: adaletin sağlanması, savaş suçlarının cezasız kalmaması ve iki devletli çözüm temelinde bir barışın tesis edilmesi. Fidan’ın ifadeleri, Türkiye’nin Filistin halkının yanında durduğunu ve bu konuda uluslararası hukukun işletilmesi için kararlı bir tutum sergilediğini gösteriyor.
Rusya-Ukrayna Savaşı ve Kutuplaşmanın Derinleşmesi
Fidan’ın konuşmasında ele aldığı bir diğer önemli başlık, Rusya-Ukrayna savaşı’ydı. Bu savaşın yalnızca taraflar değil, küresel sistem üzerinde de ciddi etkiler yarattığını belirten Fidan, savaşı “kutuplaşmayı artıran ve uluslararası sistemin öngörülemezliğini derinleştiren” bir kriz olarak nitelendirdi. Bu kriz, aynı zamanda enerji güvenliğinden gıda güvenliğine kadar pek çok alanda domino etkisi yaratıyor.
Türkiye’nin bu bağlamdaki rolü, taraflarla üst düzey temas kurabilen az sayıdaki ülkeden biri olarak barış müzakerelerine katkı sağlamak. Türkiye’nin savaşın etkilerini azaltmak ve kalıcı bir barış için diplomatik çözümler aramak yönündeki çabaları, bölgesel ve küresel barış için önemli bir umut ışığı.
Sonuç: Dayanışma ve Reform Çağrısı
Fidan’ın konuşması, Türkiye’nin bölgesel ve küresel meselelerdeki aktif rolünü ve bu rolün arkasındaki temel ilkeleri açıkça ortaya koyuyor. Türkiye, mevcut uluslararası sistemin çelişkilerini eleştirmekten çekinmeyen, ancak aynı zamanda bu sistemi daha adil ve etkin bir şekilde yeniden inşa etmek için çözüm önerileri sunan bir aktör olarak kendini konumlandırıyor.
Sonuç olarak, Fidan’ın sözleri, uluslararası sistemin içine düştüğü adaletsizlik ve çifte standartlardan çıkış yolunun dayanışma, hakkaniyet ve reformdan geçtiğini güçlü bir şekilde ifade ediyor. Bu vizyon, yalnızca Türkiye’nin değil, tüm dünyanın geleceği için önemli bir paradigma değişimini işaret ediyor.
Fidan’ın konuşmasını dikkatle değerlendiren herkes için bir mesaj net: Adaletsiz bir düzen sürdürülemez. Türkiye, bu gerçeği değiştirmek için mücadelesine devam edecek.
