Yavuz Demir
1. Suriye’nin sahil kesimindeki kanlı olaylar kimin işine yarıyor?
Bu olayların yalnızca Esed rejiminin kalıntılarına mı bağlanması gerektiği veya daha büyük bir planın parçası olup olmadığı belirsizdir. Bazı analizler, bölgedeki istikrarsızlığın hem rejim hem de dış aktörler için fırsatlar yaratabileceğini öne sürüyor. Beşşar Esed’in Moskova’da bulunması, ona bağlı unsurların eylemlerini doğrudan etkileyebilir, ancak bu ilişkinin detayları net değil.
2. Saldırılar yerel dinamiklerden mi kaynaklanıyor? sahil bölgesi ayrılıkçı hareketlere uygun mu?
Sahil bölgesinin etnik ve mezhepsel yapısı, ayrılıkçı hareketler için potansiyel barındırıyor. Ancak bölgenin Esed ailesinin geleneksel kalesi olması, bu tür bir kalkışmanın başarı şansını sorgulatıyor. Geçmişte rejim karşıtı tutumlar gösteren grupların varlığı, çatışmaların arkasında yerel dinamikler olabileceğine işaret ediyor.
3. Olayların arkasında hangi dış aktörler var?
Bir ay önceki istihbarat raporları, Suriye’deki sabotaj eylemlerinin belirli ülkeler ve örgütlerle koordineli planlandığını iddia ediyor. Ancak bu aktörlerin kimliği netleşmiş değil. Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın İran’ın bölgedeki etkisini eleştiren açıklamaları, bölgedeki güç mücadelesine dikkat çekiyor. Fidan, İran’ın vekil örgütler üzerinden yürüttüğü politikaların uzun vadede risk oluşturduğunu vurguluyor.
4. İran, Türkiye’nin açıklamalarına neden sert tepki gösterdi?
İran, Türkiye’yi “ABD ve İsrail’in gizli etkisine göz yummakla” suçlayarak bölgesel nüfuz mücadelesinde geri adım atmak istemediğini gösterdi. Türkiye’nin açıklamaları, İran’ın Suriye ve Irak’taki varlığını meşrulaştırma çabalarını zayıflatabilir. Türkiye’nin bölgede hem aktör hem de dinamiklerin parçası olduğu düşünülüyor.
5. Sahil bölgesindeki olaylar hangi senaryoları doğurabilir?
- Başarılı Olursa: Askeri izolasyon ve Suriye’nin parçalanma süreci hızlanabilir. Bu, Hizbullah benzeri milis yapıların ortaya çıkmasına veya kalıcı çatışmalara yol açabilir.
- Başarısız Olursa: Esed rejimi, uluslararası arenada mağduriyet söylemiyle yaptırımların kaldırılmasını engellemeye çalışabilir.
6. Bölgedeki istikrarsızlık Suriye’nin geleceğini nasıl etkiler?
Gerçek bir Arap desteği ve reform sağlanmadığı sürece Suriye’de kalıcı istikrar zor görünüyor. Şam’daki yönetimin intikam politikaları yerine hukuka dayalı sistemi tercih etmesi, devletin yeniden inşası için kritik. Ancak yetkin kadroların eksikliği ve halkın desteğinin sınırlı olması, süreci zorlaştırıyor. Sonuç olarak Suriye’nin geleceği, iç ve dış dinamiklerin karmaşık etkileşimine bağlı.
