editor
Türkiye, online dış ticarette son yıllarda ciddi bir büyüme kaydetse de 2024’ün Ocak-Ekim dönemine ilişkin veriler, bu büyümenin dengeli olmadığını ortaya koyuyor. Bankalararası Kart Merkezi’nin (BKM) verilerine göre, yabancı kartlarla yurtiçinde yapılan online ticaretin toplam değeri 137 milyar TL’de kalırken, yerli kartlarla yurtdışında yapılan alışverişlerin değeri 174 milyar TL’ye ulaştı. Bu veriler, Türkiye’nin yüksek e-ihracat hedeflerine rağmen online ticarette net ithalatçı konumuna geçtiğini gösteriyor.
Yükselen Vergi ve Kısıtlamalara Rağmen Dengeler Değişmedi
Pandemi sonrası hızla büyüyen online ticaret, özellikle Temu, Shein ve Aliexpress gibi Çin merkezli dev platformların etkisiyle ivme kazandı. Türkiye, yerli oyuncuların korunması ve dış ticaret dengesinin sağlanması için 20 Ağustos itibarıyla yurtdışından yapılan online alışveriş limitini 150 Euro’dan 30 Euro’ya düşürdü. Vergi oranları ise AB’den yapılan alışverişlerde %18’den %30’a, AB dışından yapılan alışverişlerde %30’dan %60’a çıkarıldı. Ayrıca, geçtiğimiz hafta alınan yeni bir kararla 30 Euro’luk limite kargo ücretleri de dahil edildi.
Kısıtlamaların Etkisi Sınırlı Kaldı
Ancak alınan önlemler, artan enflasyon ve gelir kaybı nedeniyle beklenen etkiyi göstermedi. BKM’nin Ekim ayı verilerine göre, yerli kartlarla yurtdışında yapılan işlem sayısı geçen yılın aynı dönemine göre %17 artışla 242 milyona yükseldi. Yabancı kartlarla yurtiçinde yapılan işlem sayısı ise 32,6 milyondan 31 milyon 613 bine geriledi. E-ticarette asıl fark alışveriş değerlerinde yaşandı; 10 aylık dönemde e-ithalat tutarı 174 milyar TL’yi bulurken, e-ihracat 137 milyar TL’de kaldı. Böylece Türkiye’nin online dış ticaret açığı 36,2 milyar TL’ye ulaştı.
2023 E-İhracat Hedefleri Risk Altında
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, yılın ilk 8 ayında e-ihracatın geçen yılın aynı dönemine göre %94 artışla 4,16 milyar dolara ulaştığını ve toplam mal ihracatı içindeki payının %2,7’ye çıktığını açıklamıştı. Bakan Bolat, 2024 sonunda 8 milyar dolarlık e-ihracat hedefine ulaşmayı planladıklarını ifade etse de mevcut veriler bu hedefin zorlayıcı olabileceğine işaret ediyor.
Sonuç
Online ticarette Türkiye’nin net ithalatçı konumuna geçmesi, sektördeki kısıtlamaların ve politikaların yeniden gözden geçirilmesini gerektiriyor. Yüksek vergiler ve sıkı kısıtlamalara rağmen artan ithalat hacmi, hem yerel üreticilerin hem de ülke ekonomisinin uzun vadeli dengeleri açısından kritik bir sorun olarak ön plana çıkıyor.
