editor
Son zamanlarda Merkez Bankası‘nın aldığı kararlar ve yaptığı açıklamalar üzerine daha çok konuşuluyor. Bazı önemli değişiklikler var ve bunlar ne anlama geliyor, doğru mu anlıyoruz, bunları sizinle tartışmak istiyorum. Merkez Bankası ne yaptı? Faiz indirimine yönelik kapıyı hafifçe araladı ya da bir işaret verdi. Bu durumu, şahin tutumundan güvercin bir duruşa doğru dikkatli bir geçiş olarak değerlendirebiliriz.
Şu anda politika faizi %50, enflasyon ise %52 seviyesinde. 3 Ekim’de Eylül ayı enflasyonu açıklandığında enflasyonun %50’nin altına düşmesini bekliyoruz. Geçen yılın Ekim ayındaki yüksek enflasyon nedeniyle bu yılın Ekim ayında da düşüşün devam edebileceğini ve enflasyonun %46-47 seviyelerine inebileceğini tahmin ediyoruz. Ekim enflasyonu 3 Kasım’da açıklanacak ve 21 Kasım’da Merkez Bankası’nın faiz toplantısı yapılacak. Bu dönemde enflasyonun faizin altına inmesi, Merkez Bankası’na politika değişikliği için bir hareket alanı sağlayabilir.
Faiz kararı alınırken sadece mevcut duruma değil, gelecekteki enflasyon tahminlerine de bakılıyor. Gelecek yıl sonu itibariyle hükümetin enflasyon beklentisi %17,5 civarında, ancak piyasa katılımcıları bu tahmini %25 olarak değerlendiriyor. İkisinin ortalamasını alırsak, %22,5 gibi bir rakama ulaşıyoruz. Bu durumda, Merkez Bankası’nın faizleri kademeli olarak düşürme olasılığı var. Peki, bu düşüş ne zaman başlar? Kasım ayında mı, yoksa Aralık ayına mı kalır?
Bu konuya ilişkin daha fazla bilgi almak isteyenler, Habertürk’teki yazımı okuyabilirler. Yazımda, Merkez Bankası’nın verdiği mesajları ve bu mesajların ne anlama geldiğini ayrıntılı olarak ele aldım.
Ekim ayında bütçe verileri açıklanacak ve bu veriler 2025 yılında mali tarafın parasal sıkılaştırmaya ne kadar destek vereceğini gösterecek. Eğer maliye politikasından destek gelmezse, faiz indirimi Aralık ayına kalabilir. Ancak destek gelirse, Kasım ayında bir faiz indirimi bekleyebiliriz. Bu durumu, Kasım veya en geç Aralık 2025’te faiz indirimlerinin başlayacağı şeklinde öngörüyorum. Barkley’den gelen açıklamalara göre, Kasım ayında faiz indirimi bekleniyor.
Profesör Doktor Hakan ise, “Merkez Bankası’nın tutumu biraz yumuşadı ama bu henüz yeterli değil,” diyor. Ekim ayında faiz indirimi olmayacağı kesinleşti; Kasım, Aralık ve Ocak aylarına yönelik veriler bu durumu netleştirecek. Eylül ayında enflasyon, okulların açılması ve kira artışları nedeniyle yüksek kalacak. Ağustos ayında kira artışı %7,9 olarak gerçekleşti, yıllık bazda ise %122,1 oranında. Bu da Eylül ayında da enflasyonun yüksek olacağını gösteriyor.
Enflasyonda asıl sorun hizmet sektöründe. Hizmet enflasyonu içinde en büyük sorun ise kira. Kira maliyetlerinin yüksekliği, birçok sektörde maliyetleri artırıyor. Kira fiyatlarındaki artışlar, enflasyonun sağlıklı bir şekilde düşürülmesinin önündeki en büyük engellerden biri. Bugünkü yazımda da bu konuyu ele aldım. Türkiye, 2015’ten bu yana gayrimenkul fiyatlarında dünya lideri durumda. Bu, kira artışlarının da yüksek seyretmesine neden oluyor. Ancak gelirler bu hızda artmadı, bu da vatandaşların en büyük sıkıntılarından biri haline geldi.
Eğer kira artışları kontrol altına alınmazsa, enflasyonun düşürülmesi zor olacak. Şu anki duruma baktığımızda, enflasyon %75,5’ten %52’ye düşse de kiralar hala çok yüksek seviyelerde. Kira artışları, hizmet enflasyonunu tetikleyen başlıca faktörlerden biri. Türkiye’nin gelir dağılımındaki bozulma da bu süreci zorlaştırıyor.
