Yavuz Demir
Türkiye ile ABD arasında son yıllarda gerilen ilişkiler, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın 25 Mart 2025’te Washington’a gerçekleştirdiği resmi ziyaretle yeni bir ivme kazandı. Donald Trump’ın 20 Ocak 2025’te ikinci kez göreve başlamasından bu yana Türkiye’den Washington’a yapılan bu ilk üst düzey temas, iki ülkenin çözüme kavuşmayan sorunlarını masaya yatırmak ve ilişkileri “dönüştürücü” bir sürece taşımak amacını taşıyor.
Ziyaretin Arka Planı: Erdogan-Trump Görüşmesi ve Hedefler
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump arasında 16 Mart’ta gerçekleşen telefon görüşmesi, Beyaz Saray tarafından “ilişkilerde dönüşüm sağlayacak” şeklinde nitelendirilmişti. Bu görüşmenin hemen ardından Fidan’ın ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile bir araya gelmesi, tarafların somut adımlar için hazır olduğunu gösterdi.
Sıcak Gündem Maddeleri
1. CAATSA Yaptırımları ve F-35 Krizi
Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi alımı nedeniyle 2020’de uygulanan CAATSA yaptırımlarının kaldırılması ve F-35 programına geri dönüş, görüşmelerin ana eksenini oluşturdu. Trump’ın ilk döneminde Türkiye’nin programdan çıkarılması, savunma sanayii iş birliğinde derin bir kriz yaratmıştı. Amerikan basınında yer alan iddialara göre, Trump yönetimi CAATSA yaptırımlarını hafifletmek için formül arayışında. Fidan’ın bu konuda “acil adım” çağrısı yaptığı belirtilirken, F-35’lerin Türkiye’ye teslimatı ihtimalinin Kongre’ye bildirileceği ifade edildi.
2. Suriye ve Bölgesel Güvenlik
İki ülkenin ortak çıkar ve çelişkilerinin kesiştiği Suriye meselesinde, terör örgütü PKK ile bağlantılı YPG’li unsurların kontrolündeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile Şam yönetimi arasındaki anlaşmanın yol haritası ele alındı. Türkiye, SDG’nin bölgedeki varlığını güvenlik tehdidi olarak görürken, ABD ile istikrarlı bir Suriye için iş birliği vurgulandı. Ayrıca DEAŞ (IŞİD) ile mücadele ve kampların yönetimi konusunda eşgüdüm artırılması kararlaştırıldı.
3. Gazze ve İnsani Yardım
İsrail-Filistin çatışmasında kalıcı ateşkes ve insani yardımın Gazze’ye ulaştırılması için ortak çaba sarf edilmesi gerektiği vurgulandı. Türkiye’nin bölgedeki insani diplomasi rolü ile ABD’nin arabuluculuk kapasitesinin birleştirilmesi hedefleniyor.
Erdoğan’ın Washington Ziyaretine Hazırlık
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Başdanışmanı Çağatay Kılıç’ın ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ile Beyaz Saray’daki görüşmesi, liderler düzeyinde zirve öncesi hazırlık niteliği taşıdı. Taraflar, ekonomik iş birliği, savunma anlaşmaları ve küresel enerji politikalarını da görüştü. Erdoğan’ın yakın zamanda Washington’a gerçekleştirmeyi planladığı ziyaretin detayları da bu temaslarda şekillendi.
İlişkilerde Dönüm Noktası?
Fidan’ın ziyareti, CAATSA ve F-35 gibi kronikleşen sorunların çözümü için kritik bir fırsat sunarken, Suriye ve Gazze gibi bölgesel meselelerde uzlaşı arayışını da hızlandırdı. Trump yönetiminin Türkiye’ye yaptırımları gevşetme sinyali, Ankara’nın Batı ile ilişkilerini yeniden dengeleme stratejisiyle örtüşüyor. Ancak Kongre onayı gerektiren adımların önündeki siyasi engeller ve YPG konusundaki derin anlaşmazlıklar, iyimserliği temkinli kılıyor.
Bu temasların, Soğuk Savaş döneminden bu yana stratejik ortaklık ve krizlerle şekillenen Türkiye-ABD ilişkilerinde yeni bir sayfa açıp açmayacağı, önümüzdeki aylarda atılacak somut adımlarla netleşecek.
