editor
Polonya’da Karol Nawrocki’nin cumhurbaşkanı seçilmesi, Avrupa Birliği ile ilişkilerde yeni bir gerilimi tetikleyebilir mi? Türkiye ve AB açısından bu sağcı zaferin sonuçlarını analiz ettik.
KonuYorum – Dış Politika | Analiz
Polonya’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhafazakâr aday Karol Nawrocki, oyların %50,89’unu alarak liberal rakibi, Varşova Belediye Başkanı Rafał Trzaskowski’yi kıl payı geçti. Yüzde 49,11 oy alan Trzaskowski’nin kaybı, sadece kişisel bir yenilgi değil; aynı zamanda Avrupa Birliği’nin doğusundaki siyasi dengelerin geleceği açısından da önemli bir kırılmaya işaret ediyor.
Seçim Neyi Gösterdi?
Bu seçim, Polonya toplumunun ikiye bölünmüş yapısını bir kez daha gözler önüne serdi. Kentli, seküler, Batı’ya entegre olmak isteyen kesimle; geleneksel değerlere bağlı, milliyetçi ve popülist söylemlerle beslenen muhafazakâr seçmen arasındaki yarık derinleşiyor.
Üstelik bu sadece iç siyasetle sınırlı bir gelişme değil. AB’nin güvenlik mimarisinde önemli bir rol üstlenen Polonya’da başkanlık makamının sağcı bir isme geçmesi, Brüksel’de soğuk duş etkisi yaratmış durumda. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in temkinli tebrik mesajı da bunun açık bir göstergesi.
Peki şimdi, bize ne? Türkiye ya da AB bundan nasıl etkilenir?
Bu sorunun yanıtı birkaç katmanda düşünülmeli:
1. AB-Polonya İlişkileri Gerilebilir
Başkanlık yetkisi sınırlı olsa da, veto gücü ve dış politika üzerindeki etkisiyle Nawrocki, Tusk hükümetinin reform ajandasını sekteye uğratabilir. Polonya’nın AB ile yaşadığı hukuk devleti krizinde, mahkemelerin siyasileştirilmesi gibi konular yeniden kilitlenebilir.
Bu, AB içinde doğu-batı hattında oluşan yeni “soğuk fay hatlarının” genişlemesi anlamına gelir. Macaristan’dan sonra Polonya da yeniden “problem ülke” konumuna kayabilir. Bu da AB’nin iç bütünlüğünü tehdit eden gelişmelere zemin hazırlar.
2. ABD-Trump Eksenli Yakınlaşma
Donald Trump’ın açıkça desteklediği Nawrocki’nin seçilmesi, Polonya’nın dış politikasında “Avrupa’dan ziyade Washington’a yakın” bir hat izleyebileceği yorumlarını güçlendiriyor. Özellikle Trump’ın yeniden başkan seçilmesi hâlinde, Varşova-Washington hattı Brüksel’e rağmen güçlenebilir.
Bu, NATO içindeki dengeleri de etkileyebilir. Türkiye gibi doğu kanadında yer alan ülkeler açısından ise bu durum, NATO içi pozisyon ve işbirliklerinde yeni fırsatlar kadar gerilim alanları da doğurabilir.
3. Ukrayna Politikası Sertleşebilir
Nawrocki, her ne kadar Ukrayna’ya destek vereceğini söylese de, özellikle mültecilere karşı daha sert bir çizgi benimseyen bir lider. “Önce Polonyalılar” söylemi, Ukraynalı mültecilere karşı kamuoyundaki memnuniyetsizliği yükseltebilir.
Bu durum, savaştan kaçanlar için en büyük geçiş ve yardım noktalarından biri olan Polonya’da iç karışıklık riski oluşturabilir. Dolayısıyla Ukrayna’daki savaşta lojistik destek açısından Polonya’nın istikrarı kritik önemdedir.
Yeni Başkan Kim?
42 yaşındaki Karol Nawrocki, siyaset sahnesine yeni adım atan bir isim. Bir dönem amatör boks yapan Nawrocki, son yıllarda Polonya Ulusal Hafıza Enstitüsü başkanlığı görevini yürüttü. Bu kurum, Sovyet geçmişiyle hesaplaşma ve “ulusalcı tarih yazımı” ile öne çıkıyor. Nawrocki de bu çizgiyi temsil ediyor.
Geçmişteki bazı adli iddialar ve sokak kavgalarına karıştığına dair haberler gündeme gelse de, bu söylemler sağcı seçmen nezdinde neredeyse bir “delikanlılık göstergesi” olarak algılandı. Zira, onun seçmenleri için önemli olan şey; “Polonya’yı tekrar Polonya yapmak.”
AB’nin Doğu Kıta Sınavı Derinleşiyor
Bu seçim, sadece Polonya’nın değil; Avrupa’nın geleceği açısından da ciddi sonuçlar doğurabilir. Avrupa Birliği, demokratik değerler ile milliyetçi-popülist dalga arasında sıkışmış durumda. Polonya’daki gelişmeler, bu sıkışmanın ne denli derinleşebileceğini açıkça gösteriyor.
Türkiye açısından ise Polonya’daki sağ dalga, Trump sonrası Atlantik sisteminde muhtemel yeni kutuplaşmaların habercisi olarak dikkatle izlenmeli.
