editor
Dünya enerji piyasaları son dönemde yine kaynayan bir kazan gibi. İsrail ve İran arasındaki gerilim, sadece Ortadoğu’nun değil, tüm dünyanın gözünü bu bölgeye çevirmiş durumda. Ancak bu gerilimin en fazla hissedileceği yerlerden biri, hiç kuşkusuz, enerji piyasaları olacak. Peki, bu gerilim gerçekten Petrol Fiyatlarını ne kadar etkiler?
İran, dünyanın en önemli petrol ve doğalgaz üreticilerinden biri. Fakat doğalgazda ciddi kısıtlamalar yaşıyor; Türkiye ve Ermenistan dışında fazla bir pazar bulamıyor. İran’ın petrol tesisleri ve nükleer altyapısı, İsrail’in hedef listesinde olabilir. Bu, hem bölgesel hem de küresel enerji dengelerini sarsacak gelişmelerin kapısını aralayabilir.
Hürmüz Boğazı: Küresel Enerji Arzının Kalbi
İran’a yönelik bir saldırı gerçekleşirse, en büyük endişe Hürmüz Boğazı’nın kapatılması olabilir. Dünya petrol arzının %20’si bu boğazdan geçiyor. Eğer İran bu bölgeyi kapatırsa, küresel enerji piyasası büyük bir şokla karşı karşıya kalır. Petrol fiyatları hızla tırmanabilir ve bu sadece enerji piyasalarını değil, küresel ekonomiyi de ciddi şekilde sarsar.
Ancak burada önemli bir noktayı gözden kaçırmamak gerekiyor. Petrol piyasaları artık eskisi kadar jeopolitik gerilimlere duyarlı değil. Kısa vadede fiyatlar yükselse bile, piyasanın dengeye oturması uzun sürmüyor. Çünkü arz ve talep dengesi, sadece savaş veya çatışmalardan değil, aynı zamanda yatırım kararlarından da etkileniyor.
Amerika ve İsrail: Enerji Piyasalarının Gizli Aktörleri
ABD’nin petrol fiyatları üzerindeki etkisi yadsınamaz. Özellikle yaklaşan başkanlık seçimleri, Washington’un petrol fiyatlarını yakından izlediği bir dönemdeyiz. ABD, seçimler öncesinde petrol fiyatlarının aşırı yükselmesini istemez. Bu nedenle, İsrail’in İran’a yönelik olası saldırılarında “yumuşak hedefler” vurulması yönünde baskı yapabilir.
Bu noktada, özellikle nükleer tesislere veya petrol rafinerilerine yönelik bir saldırının sonuçları çok ağır olabilir. ABD ve İsrail, bu tür bir hamleden kaçınarak daha düşük profilli hedeflere yönelmeyi tercih edebilir.
Türkiye Ne Yapacak?
Türkiye için mesele daha da karmaşık. Ülke olarak doğalgaz ve petrol ithalatına ciddi oranda bağımlıyız. İran, Türkiye’nin doğalgaz tedarikinde önemli bir partner. Ancak Türkiye’nin Azerbaycan, Rusya ve LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) alternatifleri de var. Bu açıdan doğalgazda ciddi bir kriz beklenmiyor. Fakat petrol fiyatlarındaki dalgalanma Türkiye’nin cari açığını doğrudan etkiliyor. Zira enerji ithalatı, ülkemizin en büyük cari açık kalemlerinden biri.
Petrol fiyatlarının artması, sadece Türkiye’yi değil, Hindistan ve Çin gibi büyük enerji ithalatçısı ülkeleri de vuracaktır. Bu nedenle, bu ülkeler ve küresel güçler, İran ve İsrail arasındaki gerilimin daha fazla tırmanmaması için baskı kurmaya çalışacaklardır. Zira kimse, enerji fiyatlarının sürdürülemez seviyelere çıkmasını istemez.
İran’a yönelik bir saldırı olasılığı petrol fiyatlarını kısa vadede yükseltebilir, ancak küresel dengeler bu fiyatların uzun süre yüksek kalmasına izin vermeyecektir. Türkiye gibi enerji ithalatına bağımlı ülkeler, bu süreçten olumsuz etkilenebilir. Ancak unutulmamalıdır ki, enerji piyasaları artık sadece savaşlarla değil, arz-talep dengesi ve küresel yatırım kararlarıyla şekilleniyor.
Bu nedenle, jeopolitik gerilimler kısa vadeli fiyat artışlarına yol açsa bile, enerji piyasaları sonunda kendi dengelerini bulacaktır. Önemli olan, bu süreçte büyük oyuncuların nasıl pozisyon alacağıdır.
