Yavuz Demir
Günümüz Avrupa’sında, jeopolitik dengeler yeniden yazılırken Türkiye’nin konumu her zamankinden daha belirgin bir hâle geliyor. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Financial Times röportajında “cin şişeden çıktı” ifadeleri, Türkiye’nin yalnızca coğrafi konumunun değil; aynı zamanda güvenlik, savunma ve diplomasi alanındaki stratejik katkılarının da altını çiziyor. Bu söylem, Avrupa’nın güvenlik mimarisinde Türkiye’ye duyulan ihtiyacın sinyallerini veriyor.
Avrupa Güvenliğinde Türkiye’nin Artan Önemi
Fidan’ın ifadeleri, Avrupa’nın güvenliğinin artık Türkiye’den bağımsız düşünülemeyeceğine dair güçlü bir mesaj niteliğinde. Özellikle Ukrayna meselesi ve bölgedeki diğer krizler, Avrupa Birliği’nin Türkiye ile olan ilişkilerinde yeni bir boyut kazandırıyor. Türkiye’nin AB üyeliği konusundaki uzun soluklu ve zorlu süreç, günümüzde Türkiye’nin sunduğu katkıların yalnızca üyelik meseleleriyle sınırlı olmadığını gözler önüne seriyor. Avrupa’nın, tam üyelikten ziyade “imtiyazlı ortaklık” çerçevesinde Türkiye’nin güvenlik ve savunma alanındaki tecrübelerinden faydalanması gündeme geliyor.
Stratejik Ortaklık ve Yeni Güvenlik Mimarisine Geçiş
Konuşmaların odak noktalarından biri de Avrupa’nın kendi güvenliğini sağlama arzusuyla birlikte, ABD’nin dış politikasındaki değişimlerin yarattığı boşluğu nasıl dolduracağıdır. Eski dönemlerde ABD’nin sağladığı güvenlik garantileri, Trump’ın politikalarıyla beraber, Avrupa ülkelerini kendi savunma bütçelerini artırmaya ve stratejik otonomiye yönlendirmiş durumda. Bu bağlamda, Türkiye’nin bölgedeki işlevi, sadece geleneksel bir müttefik olmanın ötesine geçerek, operasyonel ve diplomatik boyutta aktif rol oynamasıyla pekişiyor.
Ekonomik ve Stratejik Avantajların Harmanı
Türkiye’nin coğrafi konumu, genç nüfusu, gelişen altyapısı ve enerji kaynaklarındaki potansiyeli, ülkenin Avrupa güvenliğine ve ekonomik istikrarına katkıda bulunmasını sağlıyor. Sadece askeri anlamda değil; kriz çözme, istihbarat ve diplomasi alanlarındaki deneyimleri, Türkiye’yi bu yeni güvenlik paradigmasının vazgeçilmez bir unsuru haline getiriyor. Özellikle Savunma Sanayiinde yerli üretim ve işbirlikleri, Avrupa’nın nitelikli ve operasyonel hazır bir güç olarak yeniden yapılandırılmasında önemli rol oynayabilir.
Dengeleyici Unsur Olarak Türkiye
Kısacası, Türkiye’nin Avrupa’nın güvenlik ve stratejik gündeminde oynayacağı rol, geleneksel ittifakların ötesinde bir dengeleyici unsur olarak kendini göstermektedir. AB’nin genişleme raporlarında yer alan yapısal eksiklikler ve kronikleşen güvenlik sorunları ışığında, Türkiye’nin bölgedeki tecrübesi ve stratejik vizyonu, geleceğin güvenlik mimarisinde belirleyici olacaktır. Bu süreç, sadece askeri ya da ekonomik konuların ötesinde, siyasi irade ve ortak stratejik aklın tesis edilmesiyle mümkün olabilir.
Türkiye’nin, Avrupa’nın güvenlik paradigmasına entegre olma süreci, belki de yeni bir uluslararası düzenin habercisi niteliktedir. Bu bağlamda, hem Avrupa’nın hem de küresel aktörlerin Türkiye ile olan ilişkilerini yeniden gözden geçirmesi, stratejik ortaklıkların ve uyumun geleceğini şekillendirecektir.
