editor
Donald Trump ve Vladimir Putin, Salı günü gerçekleştirdikleri beklenen Telefon Görüşmesinde Rusya’nın Ukrayna enerji altyapısına yönelik saldırılarını durdurma konusunda anlaşmaya vardı, ancak kapsamlı bir ateşkes konusunda ilerleme kaydedilemedi.
ABD ve Rusya liderleri bir buçuk saatten fazla süren görüşmede, iki ülke arasındaki ilişkilerin onarılması yönündeki umutlarını dile getirdiler. Ancak, Washington’un Rusya’nın Batı yanlısı komşusuna yönelik saldırılarının tamamen durdurulmasını içeren 30 günlük tam ateşkes önerisi, Rusya Devlet Başkanı tarafından kabul edilmedi.
Kremlin’den yapılan açıklamaya göre Putin, Ukrayna’nın enerji altyapısına yönelik saldırıların 30 gün süreyle durdurulmasını kabul etti ve orduya gerekli emri verdi. Beyaz Saray da ayrı bir açıklamada “liderlerin barışa yönelik ilk adım olarak enerji ve altyapı hedeflerine yönelik ateşkeste uzlaştığını” ifade etti.
Üç yıldır devam eden savaşta Rusya, Ukrayna’nın enerji altyapısına yönelik ağır saldırılar gerçekleştirmişti. Kremlin, Ukrayna’nın da enerji hedeflerine yönelik ateşkesi kabul ettiğini öne sürerken, Kiev yönetiminden henüz bu konuda bir açıklama yapılmadı.
Beyaz Saray, iki liderin daha geniş kapsamlı ateşkes görüşmelerinin “derhal Orta Doğu’da başlayacağı” konusunda anlaştığını belirterek, ABD ve Rusya ilişkilerindeki iyileşmenin önemli kazanımlar sağlayabileceğini vurguladı. Ancak Kremlin, barış için temel şart olarak Batılı ülkelerin Ukrayna ordusuna sağladığı askeri ve istihbari desteği sonlandırmasını talep etti. Bu koşulun Kiev ve Avrupa başkentlerinde tepki uyandıracağı tahmin ediliyor.
Trump, görüşme öncesinde Rusya’nın işgal ettiği bölgelerden hangilerini elde tutabileceğini belirlemek üzere “bazı varlıkların paylaşımı” konusunda müzakereye hazır olduğunu duyurmuştu. ABD Başkanı görüşme öncesi Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, “nihai anlaşmanın birçok unsuru üzerinde uzlaşma sağlandı ancak hala çözülmesi gereken pek çok konu var” dedi.
Trump’ın son dönemde Rusya’ya yönelik politikalarının yumuşaması, ABD’nin müttefiklerini endişelendirdi. Cumhuriyetçi başkanın, daha önce defalarca övdüğü Putin’e taviz vermesinden endişe ediliyor.
Ukrayna, ABD’nin önerdiği 30 günlük ateşkesi kabul etmiş ve Moskova’nın koşulsuz olarak bu ateşkese katılmasını beklediğini açıklamıştı. Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sybiga, “Rusya’nın gerçekten barış isteyip istemediğini göstermesinin vakti geldi” dedi. Ancak Putin, çözülmesi gereken başka meseleler olduğunu ifade ederek görüşmelerde tam bir uzlaşmaya varılamadığının sinyallerini verdi.
Putin, telefon görüşmesinden önce Batı karşıtı sert bir konuşma yaparak, yaptırımlar kaldırılsa dahi Batı’nın Rusya’yı zayıflatma girişimlerinin süreceğini öne sürdü. Ayrıca, 2018’de Rusya’nın ihraç edildiği G7 grubunu küçümseyici ifadelerle eleştirdi ve grubun dünya haritasında “görünmeyecek kadar küçük olduğunu” söyledi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Putin’in barış istemediğini ve çatışmalara ara verilmeden önce askeri pozisyonunu güçlendirmeye çalıştığını savundu.
Rusya, son üç yıldır Ukrayna’nın güney ve doğusunun yaklaşık yüzde 20’sini işgal altında tutuyor ve son aylarda askeri ilerleyişini sürdürüyordu. Kremlin ayrıca geçen yıl Ukrayna’nın ele geçirdiği Kursk bölgesinde hızlı bir taarruz başlattığını duyurdu ve burayı pazarlık unsuru olarak kullanmayı planlıyor.
Ateşkes görüşmelerine yönelik girişimler, Şubat ayında Trump’ın Putin’le beklenmedik bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiğini duyurmasıyla başlamıştı. Bu görüşme, Batı ülkelerinin Rus liderini tecrit etme çabalarını sekteye uğratmıştı. Trump, ABD’nin Kiev’e sağladığı milyarlarca dolarlık askeri yardımı geçici olarak durdurmasına yol açan bir tartışmayı da Zelenski ile 28 Şubat’ta Beyaz Saray’da gerçekleştirmişti.
Trump, geçtiğimiz Pazar günü yaptığı açıklamada, Putin’le görüşmesinde işgal altındaki topraklar ve güç santralleri gibi konuları ele alacağını belirtmiş, büyük olasılıkla Rusya’nın kontrolündeki Zaporijya Nükleer Santrali’ne işaret etmişti. Trump, selefi Joe Biden’ın Rusya politikalarını savaşı körüklemekle suçlayarak seçim vaatlerini yerine getirme ve savaşı sona erdirme konusunda kararlı olduğunu açıkladı. Trump, “Bu savaş hemen şimdi bitmeli” ifadesini kullandı.
