editor
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, görev süresinin sona ermesi dolayısıyla düzenlenen veda programında Avrupa’ya önemli uyarılarda bulundu. Stoltenberg, “Güneyde Türkiye, kuzeyde Norveç ve batıda ABD, Kanada ve İngiltere olmadan Avrupa kıtasının güvenliğini tasavvur etmek imkansızdır” dedi.
Belçika’da German Marshall Fund (GMF) tarafından düzenlenen etkinlikte konuşan Stoltenberg, NATO’nun son on yıl içinde güçlenerek daha da önemli hale geldiğini belirtti. “2014’te Genel Sekreter olarak göreve başladığımda dünya büyük değişimlere sahne oldu. Rusya’nın Kırım’ı hukuksuz bir şekilde ilhakı, DEAŞ’ın yükselişi, Rusya’nın Ukrayna’yı tam ölçekli işgali, Çin’in artan rekabeti, Covid-19 pandemisi, sofistike siber saldırılar ve iklim değişikliğinin güvenlik üzerindeki artan etkileri gibi birçok kritik olay yaşandı” dedi.
“NATO Her Zamankinden Daha Güçlü ve Birleşik”
Görev süresi boyunca NATO’nun öneminin defalarca sorgulandığını dile getiren Stoltenberg, “İttifakın bölünmüş, modası geçmiş ve beyin ölümü gerçekleşmiş olduğu iddia edildi. Ancak gerçek şu ki, NATO güçlü, birleşik ve her zamankinden daha önemli bir konumda” ifadelerini kullandı.
Stoltenberg, NATO’nun doğu kanadında binlerce askerin konuşlandırıldığını, Karadağ, Kuzey Makedonya, Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katıldığını ve Ukrayna’nın NATO’ya daha önce hiç olmadığı kadar yaklaştığını vurgulayarak, “NATO Genel Sekreteri olarak hizmet etmiş olmaktan gurur duyuyorum. Bu ittifakı, tarihi açıdan belirleyici olan 10 yıl boyunca yönlendirmiş olmaktan mutluluk duyuyorum” dedi.
“Özgürlük, Serbest Ticaretin Önündedir”
Stoltenberg, NATO’nun gelecekteki başarısı için kilit önemde olduğunu düşündüğü beş önemli ders öğrendiğini belirtti. İlk olarak, barış için bedel ödemeye istekli olunması gerektiğine dikkat çekti. İkinci olarak ise özgürlüğün, serbest ticaretten daha önemli olduğunu vurguladı: “Geçmişte birçok müttefik, Rusya’dan gaz almanın tamamen ticari bir mesele olduğuna inanıyordu. Ancak bu bir hataydı. Rusya, gazı bir silah olarak kullanarak bizi baskı altına almaya çalıştı. Aynı hatayı Çin ile yapmamamız gerekiyor” dedi.
“Ukrayna, NATO’ya Katılacak”
Üçüncü ders olarak, askeri gücün diyalog için bir ön şart olduğunu belirten Stoltenberg, “Diyalog, arkanızda güçlü bir savunma kapasitesi varsa işe yarar. Bu, Ukrayna örneğinde net bir şekilde ortaya konulmuştur” şeklinde konuştu.
Stoltenberg, Ukrayna’nın istikrarı sağlanmadan Avrupa’da sürdürülebilir bir güvenliğin mümkün olamayacağını ve Ukrayna NATO üyesi olmadıkça bu ülkede kalıcı bir güvenliğin sağlanamayacağını belirterek, “NATO’nun kapısı açık. Ukrayna NATO’ya katılacak” dedi.
“Afganistan’daki Misyon Uzun Sürdü”
Dördüncü ders olarak, askeri gücün sınırlarının olduğuna vurgu yapan Stoltenberg, Afganistan’daki misyonun fazla uzadığını belirtti. “11 Eylül terör saldırılarının ardından Afganistan’a müdahale doğruydu. Ancak misyon, geniş çaplı bir ulus inşa etme sürecine dönüştü ve 20 yıl sonra bile savaşı kazanmış değildik. Taliban ilerleme kaydediyordu ve biz ayrıldığımızda birleşik bir Afgan otoritesi mevcut değildi. Afganistan hükümetinin ve güvenlik güçlerinin bu kadar hızlı çökmesi, ayrılma kararının doğru olduğunu gösterdi” dedi.
Avrupa’ya Kritik Uyarı
Beşinci ve en önemli dersin, Avrupa ve Kuzey Amerika arasındaki bağın asla garanti olarak görülmemesi gerektiği olduğunu ifade eden Stoltenberg, “NATO, taş üzerine kazınmış bir şey değil. NATO bilinçli tercihler ve siyasi iradenin sonucudur. Atlantik’in her iki yakasında da Amerika ve Avrupa’nın yollarını ayırması gerektiğini söyleyen sesler duyduk. Ancak yalnızlık politikası kimseyi güvende tutmaz. Transatlantik ilişkiye yatırım yapmak, ileriye dönük tek kazançlı yoldur” dedi.
Stoltenberg, NATO’nun savunma harcamalarının %80’inin AB üyesi olmayan ülkelerden geldiğini belirterek, “Bu sadece kaynaklara ilişkin bir mesele değil. Bu aynı zamanda coğrafya ile ilgili. Güneyde Türkiye, kuzeyde Norveç ve batıda ABD, Kanada ve İngiltere olmadan Avrupa kıtasının güvenliğini tasavvur etmek imkansızdır” şeklinde konuştu.
“Kitap Yazmayı Düşünebilirim”
Veda konuşmasının ardından katıldığı panelde, görev süresi sonrası bir kitap yazmayı düşünüp düşünmediği sorusuna Stoltenberg, daha önce bu soruya hep “hayır” dediğini ancak şu an nihayetinde bir kitaba dönüşebilecek bir şeyler yazmayı düşünebileceğini ifade etti.
“Türkiye ve Yunanistan, NATO İçin Kritik Müttefiklerdir”
Stoltenberg, NATO Genel Sekreterliği süresince Türkiye ile Yunanistan arasındaki iniş çıkışlar sırasında durumu nasıl yönettiğine dair bir soruya da yanıt verdi. “Türkiye ve Yunanistan, NATO için kritik müttefiklerdir ve ortak güvenliğimize farklı şekillerde katkı sağlarlar. Her iki ülke de NATO’da önemli rol oynuyor. İki ülke arasında gerçekleştirilen her görüşme ve diyaloğu memnuniyetle karşılıyorum. Ayrıca, Ege Denizi’nde olayları önlemek için bazı askeri yapılar oluşturduk ve NATO’nun bu tür olayları önlemeye devam etmesi gerektiğini düşünüyorum” dedi.
