Çin Yuanının küresel ticarette kullanımı 21,1 arttı: Küresel Ticaret ve Ekonomi Üzerindeki Etkileri

Çin yuanının küresel ticaretteki kullanımının artması, dünya ticaret dengelerini ve finansal yapıları önemli ölçüde etkileyebilir. Çin Merkez Bankası‘nın (PBoC) yayımladığı verilere göre, Ocak-Ağustos 2024 döneminde yuan cinsinden sınır aşırı ödemeler 41,6 trilyon yuana (5,9 trilyon dolar) ulaşarak, geçen yıla oranla yüzde 21,1’lik bir artış gösterdi. Bu artış, Çin’in küresel ticarette yuanın etkinliğini artırma stratejilerinin başarılı sonuçlar verdiğini göstermektedir. Çin’in toplam sınır aşırı ticaret ödemelerinin yüzde 26,5’i artık yuan cinsinden gerçekleşiyor.

Yuanın Küresel Ticaretteki Payı

Dünya Bankalar Arası Mali İletişim Birliği (SWIFT) verilerine göre, yuanın küresel para transferlerindeki payı temmuz ayında yüzde 4,74 iken, ağustos ayında hafif bir düşüşle yüzde 4,69’a geriledi. Ancak Çin para birimi, yaklaşık 10 aydır yüzde 4 seviyesinin üzerinde kalmayı başararak küresel ticaretin önemli para birimlerinden biri olma yolunda ilerliyor. Çin yuanı, ABD doları, Euro ve İngiliz sterlininin ardından ödemelerde en fazla kullanılan dördüncü para birimi konumunda bulunuyor.

ABD doları, hala ticarette, yatırımlarda ve rezerv para birimi olarak küresel egemenliğini sürdürse de, Çin’in son yıllarda attığı adımlar yuanın bu alandaki etkisini artırmayı hedefliyor. Bu doğrultuda, Çin hükümeti, son 10 yılda 31 ülke ile döviz takas anlaşmaları yaparak karşılıklı ticarette yerel para birimlerinin kullanımını teşvik etti. Bu tür anlaşmalar, hem Çin’in ticaret ortakları hem de küresel finans sistemi üzerinde etkili olabilecek, ticarette dolara olan bağımlılığı azaltmaya yönelik stratejik hamleler olarak dikkat çekiyor.

Ekonomik Yorumlar ve Etkiler

Yuanın küresel ticaretteki artan kullanımı, dünya ekonomisi üzerinde çeşitli etkilere neden olabilir:

• Ticaretin Çeşitlenmesi ve Risklerin Azaltılması: Yuan cinsinden ticaretin artması, ülkelerin ABD doları cinsinden işlem yapma zorunluluğunu hafifletebilir. Bu, özellikle gelişmekte olan ülkeler için, dolar dalgalanmalarından kaynaklanan riskleri azaltarak ticaretin daha öngörülebilir hale gelmesini sağlayabilir.
• Rezerv Para Birimi Statüsü: Çin yuanı, ticaretteki artışına rağmen rezerv para birimi olarak halen geniş bir kabul görmüyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre, dünya merkez bankalarının yuan rezervleri bu yılın ikinci çeyreğinde 245,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ancak bu miktar, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,15 azaldı. Yuanın rezerv olarak kullanımını artırmak, Çin için daha uzun vadeli bir hedef olabilir, zira para biriminin serbestçe işlem görebilmesi ve döviz kurunun daha esnek hale gelmesi gibi yapısal reformlar gerektiriyor.
• Küresel Finansal Dengesizlikler: Yuanın kullanımının artması, özellikle gelişen piyasalar ve Çin ile yoğun ticaret yapan ülkeler üzerinde pozitif etkiler yaratabilirken, küresel finansal sistemde belirli dengesizliklere de yol açabilir. Örneğin, doların hakimiyetinin azalması, ABD’nin ticaret ve finansal politikalarının küresel etkilerini sınırlayabilir. Aynı zamanda, Çin’in ekonomik büyüme hızı ve istikrarı, yuanın küresel kabulü için kritik önem taşıyacaktır.
• Jeopolitik Etkiler: Çin’in ticaret hacminin büyümesi ve yuanın uluslararası alanda daha fazla kullanılmaya başlanması, küresel ekonomik güç dengelerinde önemli değişimlere yol açabilir. Özellikle ABD ve Avrupa Birliği gibi büyük ekonomiler, bu duruma karşı nasıl adımlar atacakları konusunda stratejik kararlar almak zorunda kalabilirler.

Çin yuanının küresel ticarette artan kullanımı, hem ekonomik hem de siyasi açıdan önemli yansımalar yaratacaktır. Çin’in bu alandaki hedeflerini sürdürmesi, uluslararası ticaretin yapısında uzun vadeli bir dönüşüme yol açabilir. Ancak, yuanın rezerv para birimi olarak geniş çapta kabul görmesi için Çin’in finansal sisteminde daha fazla serbestleşmeye gitmesi gerekecektir. Bu süreçte, dünya ekonomisinin geleceğinde ABD doları ile yuan arasındaki dengeyi izlemek kritik bir unsur olacaktır.