editor
Avrupa, son yedi yılın en hızlı gaz tüketimini yaşıyor ve soğuk havaların etkisiyle Almanya, ciddi şekilde risk altında bulunuyor.
Gaz rezervleri hızla tükeniyor
Bloomberg’in, Gas Infrastructure Europe verilerine dayanarak yaptığı analize göre, gaz stokları 2018’den bu yana en hızlı düşüşü kaydetti ve zirve seviyesinden %25 azaldı. Avrupa genelinde depolama tesisleri şu anda %70 doluluk oranında, bu oran bir yıl önce yaklaşık %86 seviyesindeydi. Hafta sonu sıcaklıkların düşmesiyle birlikte stoklardaki bu azalma daha da hızlandı.
Meteoroloji uzmanları, bu hafta İspanya’dan Polonya ve Ukrayna’ya kadar geniş bir bölgede dondurucu hava koşulları beklerken, gaz fiyatları bir yılı aşkın süredir en yüksek seviyelerinde seyrediyor. Fiyatlar geçen hafta %4 oranında arttı.
Almanya en büyük kaybı yaşadı
Almanya, gaz stoklarındaki en büyük düşüşü yaşayan ülkeler arasında yer aldı. Depolama tesisleri geçen hafta %81 doluluk oranında iken, bu hafta %78 seviyesine geriledi. Fransa’da ise gaz rezervleri %57 kapasiteye kadar düşerek, bu dönemin beş yıllık ortalaması olan %75’in oldukça altında kaldı. İngiltere’deki depolama tesisleri ise %55 doluluk oranında.
Fiyatların yaz boyunca yüksek kalması bekleniyor
Ekonomistler, gaz depolama seviyelerindeki bu düşüşün, yaz aylarında stokların yenilenmeye başlamasıyla fiyatların yüksek kalmasına neden olabileceği konusunda uyardı. Capital Economics’ten Hamad Hussain, “Gaz depolama seviyelerindeki keskin düşüşün muhtemelen devam edeceği düşünüldüğünde, Avrupa ülkelerinin gaz stoklarını yenilemeye başladığı bahar ve yaz aylarında doğalgaz talebi nispeten güçlü kalabilir. Bu da fiyatların yıl boyunca düşme olasılığını sınırlayacaktır.” ifadelerini kullandı.
Düşük stok seviyeleri kış hazırlıklarını zorlaştırıyor
Goldman Sachs’tan Samantha Dart, “Mart ayı sonunda depolama seviyeleri ne kadar düşük olursa, bölgenin bir sonraki kış öncesinde stoklarını doldurması o kadar zor olacaktır. Özellikle şu anda tahmin edilen normalden daha soğuk hava senaryosu altında.” dedi.
Yenilenebilir enerjide “Dunkelflaute” etkisi
Gaz fiyatlarındaki keskin artış, geçen yıl sonunda Avrupa’da yaşanan “Dunkelflaute” hava olayı sonrası dikkat çekti. Bu olayda düşük rüzgar ve yoğun bulutlar, yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimini olumsuz etkiledi. Rabobank’tan Florence Schmit, “Bu fiyat artışları Avrupa genelinde hissedilecek olsa da, yaz aylarında yüksek gaz talebi ve depolama ihtiyacı olan Almanya ve İtalya gibi ülkeler bu fiyat şoklarına daha fazla maruz kalacaktır.” yorumunda bulundu.
Rusya’dan gelen gaz akışının kesilmesi
Geçen hafta Ukrayna’nın, Rusya’nın Avrupa’ya gaz satışı için kullandığı son güzergahı kapatması, Avrupa’daki gaz fiyatlarını artırdı. Bu durum, Vladimir Putin’in savaş ekonomisine darbe vursa da, Rusya’ya bağımlı birkaç Avrupa ülkesi için tedarik sorunlarını da beraberinde getirdi. Kremlin destekli Gazprom, 2024 yılında Ukrayna üzerinden yaklaşık 6 milyar dolarlık gaz satışı gerçekleştirdi.
Analistler, Ukrayna boru hattının kapanmasının Rusya’nın GSYİH’sine %0.2 ila %0.3 arasında bir darbe vuracağını öngörüyor. Ancak Avrupa, Rus boru hattı akışlarının sona ermesinden kaynaklanan açığı kapatmak için küresel sıvılaştırılmış doğalgaza (LNG) daha fazla bağımlı hale geldikçe piyasa dalgalanmalarına karşı daha savunmasız hale geliyor.
Rus LNG’sine artan bağımlılık
Oxford Economics’ten Tatiana Orlova, “Avrupa hala gaz ihtiyacı duyacak, çünkü Rus gazından kurtulmaya yönelik tüm çabalar başarılı olmadı.” açıklamasını yaptı. Orlova, Avrupa ülkelerinin Rusya’dan LNG alımını artıracağını öngörüyor.
Rabobank’tan Florence Schmit, “Slovakya ve Avusturya artık LNG erişimi olan Almanya ve İtalya gibi ülkelerden ithalat yapıyor. Bu iki pazarda fiyatlar yükselmeye başlarsa, doğalgaz akışlarının bu bölgelere ulaşabilmesi için doğuya doğru fiyatlar daha da artacaktır.” dedi.
Sonuç olarak
Enerji krizi, Avrupa’yı sert bir kış öncesi ve sonrası için zor bir döneme sokuyor. Gaz fiyatlarındaki artışın hem tüketicilere hem de sanayiye etkisi şimdiden hissedilirken, piyasaların bu baskıyı nasıl yöneteceği kritik bir soru olarak öne çıkıyor.
