Ayşe Esen
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Gayriresmi Zirvesi’nin ardından yurda dönüşte uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı. Geniş bir yelpazede önemli mesajlar veren Erdoğan, özellikle TDT’nin uluslararası arenadaki yükselen rolüne, Türkiye’nin sivil anayasa hedeflerine, terörle mücadele sürecine ve ABD ile yürütülen Suriye diplomasisine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
YORUM | Yeni Dönemin Parolası: “Terörsüz Türkiye” mi, Kontrollü Normalleşme mi?
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Budapeşte dönüşü yaptığı açıklamalar, Türkiye’nin iç ve dış politikasında eşzamanlı olarak yürütülen “normalleşme” ve “istikrar” stratejisinin kodlarını açıkça gösteriyor. TDT Zirvesi üzerinden verilen birlik ve işbirliği mesajları, sadece Türk dünyasına değil, aynı zamanda Batı’ya da bir denge sinyali taşıyor. Erdoğan’ın Orban’la kurduğu sıcak ilişki, AB’ye rağmen AB içinden geliştirilen alternatif diplomasi kanallarının işlediğini ortaya koyuyor.
Ancak asıl dikkat çekici kısım, “Terörsüz Türkiye” vurgusuyla yapılan açılımlar. PKK’nın silah bırakması, örgütün feshi ve hatta Suriye kolunun entegrasyonu gibi ifadeler, son 40 yılda ilk kez bu kadar net bir dille sarf ediliyor. Bu noktada “kontrollü normalleşme” sürecinin, siyasetin merkezini yeniden dizayn etme potansiyeli taşıdığı görülüyor. DEM Parti’ye alan açılması, Yeni Anayasa çağrısında muhalefete uzatılan zeytin dalı, devletin klasik “bekâ” reflekslerinden daha yumuşak bir siyasal geçiş sürecine girildiğini düşündürüyor.
Öte yandan Erdoğan’ın açıklamalarında muhalefete yönelik geleneksel sert tutumun sürdüğünü de not etmek gerek. CHP’ye yöneltilen “erken seçim borazanı” eleştirisi ve doğal gaz keşfi üzerinden yürütülen karşılaştırmalı suçlamalar, iktidarın hâlâ iç politikada kutuplaşmadan beslenen refleksleri terk etmediğini gösteriyor.
Gazze ve Suriye başlıklarında ise Türkiye’nin çok katmanlı diplomasisi ön plana çıkarılıyor. Ancak Batı’nın samimiyet sınavını geçemediği vurgusu yapılırken, aynı Batı ile ilişkilerin yeniden ısındığı bir döneme girildiği gerçeği de dikkat çekiyor. Erdoğan’ın Trump’la olası görüşme açıklaması bu bağlamda sembolik bir detaydan ibaret değil; Washington-Ankara hattında yeni bir sayfa açılabilir.
Sonuç olarak Erdoğan’ın bu açıklamaları, Türkiye’nin hem içeride yeni bir toplumsal sözleşmeye hazırlanırken, dış politikada da pozisyonunu daha esnek ve çok yönlü bir eksene taşımak istediğini gösteriyor. Ancak bu sürecin başarıya ulaşması, gerçekten silahların susmasına ve anayasa çağrılarının toplumsal zemine oturmasına bağlı. Aksi takdirde bu açıklamalar sadece iyi yazılmış bir diplomatik tiyatro metni olarak kalır.
Erdoğan’dan Budapeşte Zirvesi Dönüşü Açıklamalar
Türk Devletleri Avrupa’da İlk Kez Zirve Yaptı
Zirveye ilişkin değerlendirmelerinde Erdoğan, Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın ev sahipliğini överken, “Teşkilat bünyesinde ilk defa bir gözlemci ülkede ve AB sınırlarında zirve düzenlendi. Bu, teşkilatın artan görünürlüğünün açık bir göstergesi,” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı, zirvede Türk dünyasının siyasi, ekonomik ve kültürel işbirliğini derinleştirme yönünde önemli kararlar alındığını belirtti. Budapeşte Bildirisi dışında kabul edilen belgelerle Kıbrıs Türk halkına verilen destek de açıkça vurgulandı.
Macaristan’la Derin İşbirliği
Macaristan’la olan stratejik ortaklığa da değinen Erdoğan, “Hayvancılık, enerji, savunma sanayi ve KOBİ’ler dahil birçok alanda işbirliğimizi geliştiriyoruz. NATO’da da birlikteyiz. Macaristan’ın Türkiye’nin AB üyelik sürecindeki desteği çok kıymetli,” dedi.
Terörsüz Türkiye Hedefi: “Evlatlarımıza Bırakacağımız En Önemli Miras”
Erdoğan, PKK’nın silah bırakma sürecine dair net ifadeler kullandı: “Bu sorun ortaya çıktığında doğanlar bugün 40 yaşında. Artık silahların bırakılmasıyla şehitlerimizin de huzura kavuşacağına inanıyoruz. Bu süreci Milli İstihbarat Teşkilatımız koordine ediyor. DEM Parti de silah vesayetinden kurtuldukça siyaset alanında daha etkin olacak.”
Diyarbakır Anneleri’nin verdiği mücadeleyi özel olarak anan Erdoğan, “Onlar artık mutluluğu tatsın istiyoruz,” dedi.
Yeni Anayasa Çağrısı: “Darbecilerin Yazdığı Anayasayla Yürüyemeyiz”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin yeni bir sivil anayasaya ihtiyacını vurguladı. “Darbeci zihniyetin satırlarında dolaşan mevcut anayasayla bu ülke daha fazla gidemez. Gelin el ele verelim ve milletimize hem milli hem yerli bir anayasa sunalım,” çağrısında bulundu.
Erdoğan, ilk dört maddeyle ilgili hiçbir sorun olmadığını belirtirken, “Yeni anayasayı kendimiz için değil, ülkemiz için istiyoruz. Tek derdimiz ülkemizin itibarını yükseltmek,” dedi.
Gazze ve Batı: “Geç De Olsa Aydınlanma Yaşanıyor”
Gazze’deki katliama Batı’nın sessiz kaldığını belirten Erdoğan, “Batılı kurumlar insan hakları sınavından geçemedi. İsrail’in yalnızlaştığı bir döneme girdik. Avrupa’da da bu konuda bir uyanış var,” ifadelerini kullandı.
Suriye ve YPG: “Şam ve Ankara’nın Ortak Mutabakatı Destekleniyor”
ABD Başkanı Trump ile Suriye yaptırımları üzerine yapılan görüşmelere değinen Erdoğan, “ABD ve AB yaptırımları kaldırdı. Bu, diplomasimizin başarısı. PKK’nın silah bırakma süreci, örgütün Suriye kolunu da kapsıyor. Tüm silahlı grupların Suriye ordusuna entegrasyonu izleniyor,” dedi.
Erken Seçim Tartışmaları: “Türkiye’yi Badireye Sokamayız”
CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in ara seçim çıkışına yanıt veren Erdoğan, “Erken seçim borazanı çalmak CHP’nin alışkanlığı. Ama Türkiye şu an tarihinin en istikrarlı döneminde. Böyle bir ortamda seçim tartışması anlamsız,” dedi.
Newsweek Yorumu ve ABD Ziyareti İhtimali
ABD’li Newsweek dergisinde hakkında çıkan “Dünyanın en güçlü adamlarından biri” ifadesine de değinen Erdoğan, “Bu tür yorumlar ülkemizin stratejik gücünü gösteriyor. Trump ile belki ABD’de bir görüşme olabilir. İlişkilerimiz karşılıklı saygıya dayalı,” açıklamasında bulundu.
Doğalgaz Keşfi ve CHP Eleştirisi: “Millete Ne Vadettiysek Onu Yaptık”
Karadeniz’deki doğal gaz keşfinin muhalefet tarafından itibarsızlaştırılmaya çalışıldığını söyleyen Erdoğan, “Biz sözümüzü namus borcu kabul ederiz. Muhalefet ise her şartta eleştirmekle meşgul. Biz ise doğruları söyleyerek milletle yürürüz,” dedi.
Ekonomide Gidişat: “Finansal İstikrara Odaklıyız”
Erdoğan, enflasyonda düşüşün sürdüğünü belirterek, “Kredi Garanti Fonu’ndan yeni adımlar atacağız. Eximbank limitlerini artırdık. Hem fiyat istikrarına hem büyümeye dikkat ediyoruz,” dedi.
