Ayşe Esen
Kanada’nın görkemli Kayalık Dağları, bu yıl G7 liderlerini sadece doğal güzellikleriyle değil, derin jeopolitik çatlakları da gün yüzüne çıkaran bir zirveye ev sahipliği yaptı. Ancak bu kez zirvenin manzarası, doğadan çok çatışmayla şekillenmişti: İsrail’in İran’a yönelik saldırıları, liderlerin gündemini ticaretten iklime, ekonomiden enerjiye savurup bir tarafa itti. Asıl mesele, Ortadoğu’da patlayan füzelerdi. Ve G7, bu gürültü karşısında sessiz bir dağınıklık sergiledi.
Trump’ın Tekinsiz İyimserliği
ABD Başkanı Donald Trump, her zamanki gibi gündemi belirleyen figürdü. İsrail’in İran’a saldırılarını nükleer müzakereleri sabote etmeye yönelik girişimler olarak gören yorumları reddetti, hatta “İran bir anlaşma imzalamazsa aptallık eder” diyerek Tahran’a adeta üst perdeden konuştu. Ne var ki bu iyimserlik, bölgede yükselen siren seslerini ve infilak eden binaları bastırmaya yetmiyor. Trump’ın “anlaşma olacak” söylemi, kriz yönetiminden çok seçim meydanlarında yankılanacak bir retorik gibi duruyor.
Avrupa’nın Ateşkese Yönelik İstekli Ama Etkisiz Duruşu
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ateşkes çağrısı, diplomatik olarak doğru ama pratikte yetersizdi. İngiltere Başbakanı da benzer şekilde, çatışmanın Gazze ve küresel ekonomi üzerindeki etkilerine dikkat çekti. Ancak bu açıklamalar, ne Gazze’deki enkazı kaldırıyor ne de İran’ın nükleer seyrini değiştiriyor. Avrupa, bu zirvede “iyi niyetli seyirci” rolüne razı olmuş görünüyor.
Erdoğan’ın Uyarısı: Geç Olmadan…
G7 dışında kalan Türkiye ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sesiyle zirveye damgasını vurdu. Batı’nın İsrail’e verdiği sınırsız desteği ve İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırıların arkasındaki gizli ajandaları eleştiren Erdoğan, bölgesel istikrar için diyalog çağrısı yaptı. Bu açıklama, G7 içinde dile getirilmeyen bir gerçeği işaret ediyordu: Bu savaş, sadece Tahran’ı ya da Tel Aviv’i değil, tüm bölgeyi istikrarsızlaştırabilir ve Türkiye dahil birçok aktörü içine çekebilir.
Moskova Sahneye Geri Dönüyor mu?
Rusya ise zirvede bulunmamasına rağmen güçlü bir jeopolitik oyuncu olduğunu bir kez daha hatırlattı. Kremlin, “krizin temel nedenlerini ortadan kaldırmaya hazırız” diyerek hem Batı’ya hem İran’a mesaj gönderdi. Bu, Rusya’nın hem Suriye’de hem de İran dosyasında yeniden oyun kurucu olmaya çalıştığının işareti olabilir. Ancak Ukrayna Savaşı’nın gölgesinde bu teklifin ne kadar samimi ya da uygulanabilir olduğu kuşkulu.
G7’nin Krizi: Zirvede Ama Etkisiz
Tüm bu gelişmelerin ortasında G7, işlevini sorgulatan bir yapıya dönüşüyor. Ekonomik meseleleri konuşmak için toplanan bu ülkeler, en kritik güvenlik meselesinde ortak bir dil bile geliştiremiyor. Bir zamanların küresel rota çizen zirvesi, bugün dağların arasında adeta pusulasını kaybetmiş gibi duruyor.
Sonuç: Zirve Bitti, Kriz Sürüyor
İsrail-İran gerilimi, sadece Ortadoğu’nun değil, G7 gibi küresel yapıların da sınavı haline geldi. Zirvede çok şey söylendi ama çok az şey yapıldı. Ve dünya, yine bir çözüm yerine yeni bir krize daha hazırlıksız yakalandı.
