HaticeE
Putin’den dikkat çeken adım: Rusya, Türkiye’yi Ekim ayında Kazan’da düzenlenecek BRICS zirvesine davet etti. Bu davet, Türkiye’nin BRICS üyeliği yolunda önemli bir adım olarak görülürken, Ankara’nın AB yerine alternatif ittifaklara yönelip yönelmeyeceği tartışmalarını da alevlendirdi
Geçtiğimiz günlerde, Türkiye‘nin BRICS üyeliği için başvuru yaptığı iddiası gündeme gelmişti. Bu iddiayı henüz konuşmamıştık, çünkü şu ana kadar sadece iddia düzeyindeydi. Ancak şu anda Rusya, Ekim ayında Kazan’da düzenlenecek BRICS zirvesine Türkiye’yi de davet etti. Bu davetin ne anlama geldiği üzerine konuşmak gerekiyor. Avrupa Birliği de bu gelişmeleri yakından takip ediyor. Herhangi bir açıklama veya tepki gelip gelmediği merak konusu.
BRICS liderler zirvesine Türkiye’nin davet edilmesi yeni bir durum değil; 2018 yılında da Türkiye, davetli lider statüsüne erişmişti. Ancak bu seferki durumun farkı, Türkiye’nin üyelik başvurusu yapmış olması ve Rusya‘nın da Türkiye’nin ilgi duyduğunu belirterek, “Biz de davet ettik, görüşeceğiz” demesi. Bu açıklamalar, gözleri Kazan’da Ekim ayında yapılacak zirveye çevirdi. Bu zirvede BRICS ülkeleri önemli kararlar alacaklar ve genişleme konusu da görüşülecek. BRICS, 1 Ocak itibarıyla üye sayısını ikiye katlayarak 5 üyeden 10 üyeye çıkarmıştı ve ilk kez Orta Doğu ülkelerini de bünyesine dahil etmişti. Örneğin, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkeler BRICS üyesi oldu; Suudi Arabistan’ın üyeliği konuşuluyor ve Azerbaycan başvuru yapmış durumda. Türkiye de bu ülkeler arasında ilgi gösterenlerden biri.
Eğer Türkiye bu hedefi gerçekleştirirse, ilk defa bir NATO ülkesi BRICS üyesi olacak. BRICS, Çin ve Rusya tarafından kurulan ve onların yönlendirdiği politikalarla hareket eden bir birliktir. BRICS’in amacı, Batılı ülkelerin ekonomik ve siyasi sistemlerine alternatif oluşturmak. Bu yüzden, Dünya Bankası ve IMF’ye rakip olabilecek bir Kalkınma Bankası kurmuş ve üye ülkelerine krediler sağlamaktadır. Özellikle dolara bağımlı ülkeler için BRICS, ortak para birimi hedefi ve yeni işbirliği alanları ile ekonomik rahatlama fırsatları sunmaktadır. Türkiye de bu fırsatlara ihtiyaç duyuyor, zira Avrupa Birliği ile ilişkilerde gerginlikler ve hayal kırıklıkları mevcut. AB, Türkiye’nin kriterleri karşılamadığını belirtirken, Türkiye de attığı adımların karşılıksız kaldığını ve Gümrük Birliği Anlaşması’nın dahi güncellenmediğini ifade ediyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, BRICS’e üyeliğin, Avrupa Birliği ile ilişkileri bozmak veya AB’den vazgeçmek anlamına gelmediğini belirtiyor. Tarihte böyle bir örnek yok; zor bir hedef ama başarıldığı takdirde Türkiye için kazançlı olabilir. Ancak bu durum, Avrupa Birliği tarafından Türkiye’nin eksen değiştirip değiştirmeyeceği konusunda tartışmalara yol açabilir. Özellikle Rusya-Ukrayna savaşı sürerken ve Çin’in ABD ile sorunlu olan ülkeleri BRICS’e dahil etme çabaları devam ederken, bu tür hassas denge politikaları Türkiye’nin dış politikası açısından kritik önem taşıyor.
Dışişleri Bakanlığı’nın konuya yönelik sessiz kalması, bu durumun arka planda daha sakin ve dikkatli yürütülmeye çalışıldığını gösteriyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 22 Ekim’de başlayacak BRICS zirvesine katılacak ve bu zirveden çıkacak açıklamalar veya genişleme kararları bekleniyor. Türkiye’nin olası bir BRICS üyeliğinin ekonomik açıdan anlamı da oldukça önemli, zira BRICS üyeleri arasında ekonomik işbirlikleri ve fırsatlar sunuluyor.
BRICS, dünya ekonomisinde giderek artan bir ağırlığa sahip ve şu anki ekonomik dengelerin Atlantik’ten Asya’ya kaydığı bir dönemde, BRICS’in ekonomik yönü daha da önem kazanıyor. Türkiye’nin yerel para birimi ile ticaret hedefi de BRICS’in para birimi veya ödeme sistemleri gibi yenilikçi çözümleri ile örtüşüyor. Bu nedenle, BRICS Türkiye için potansiyel yeni fırsatlar sunabilir.
