editor
Ukrayna ile ABD arasında imzalanan yeni maden anlaşması, Washington’un Kiev’e yönelik yaklaşımında ekonomik bir boyut ekliyor. Bu anlaşma, Ukrayna’nın zengin yeraltı kaynaklarının işletilmesinden elde edilecek kârların paylaşılmasını ve Kiev’in bu gelirle savaş sonrası yeniden inşasını finanse etmesini öngörüyor. Ancak asıl merak edilen soru şu: Bu ekonomik ortaklık, Donald Trump’ın Rusya’ya karşı Ukrayna’nın yanında daha kararlı durmasını sağlar mı?
Trump’ın “Kişisel Payı”: Anlamlı mı, Sembolik mi?
New York Times’a göre bu anlaşma Trump’a Ukrayna’nın geleceğinde “kişisel bir pay” veriyor. Ancak birçok yorumcu, bunun fazlasıyla sembolik kalabileceğini düşünüyor. Çünkü anlaşma ancak savaş sona erdiğinde yürürlüğe girecek. Bu da, şu an için Ukrayna’ya doğrudan bir güvenlik garantisi sağlamadığı anlamına geliyor. Diğer bir deyişle, ABD’nin Ukrayna’ya verdiği desteğin ekonomik olduğu kadar askeri ve stratejik boyutta da sürdürülebilir olması hâlâ belirsiz.
“Vladimir, DUR!”: Trump’ın Çelişkili Mesajları
Trump’ın Ukrayna’ya yönelik yaklaşımı, özellikle kamuoyuna yansıyan söylemleriyle netlikten uzak. Politico’ya göre Trump, aylardır Zelenski’yi “savaşın sorumlusu” ilan edip Putin’e karşı yumuşak bir dil kullanıyordu. Ancak geçen hafta Truth Social üzerinden “Vladimir, DUR!” mesajını paylaşarak nadiren de olsa açık bir şekilde Putin’e seslendi. Bu, bir politika değişikliğinin habercisi mi, yoksa iç politikaya dönük bir PR hamlesi mi?
New Atlanticist’e göre Beyaz Saray da bu konuda kafa karışıklığı yaşıyor. Putin’in savaşı sona erdirmeye yönelik isteksizliği, ABD’yi alternatif stratejilere zorluyor. Maden anlaşması ise Ukrayna’nın egemenliğine verilen bir mesaj niteliğinde; Kremlin’in planlarını doğrudan baltalıyor.
Trump Gerçekten Tavır mı Değiştiriyor?
The Economist’e göre Ukrayna’daki umut, Trump’ın bir barış elçisi olacağına dair bir inançtan değil, ABD yönetimindeki duygusal bir değişimden kaynaklanıyor. Artık Beyaz Saray, Putin’in blöflerini daha iyi okuyabiliyor ve bu da Ukrayna’ya özgüven veriyor. Ancak The Atlantic yazarı Jonathan Lemire, Trump’ın siyasi kariyeri boyunca Putin’e karşı net bir duruş sergilemediğini hatırlatıyor. Son günlerdeki çıkışlarıysa, bir kırılmadan çok, “küçük bir sinir hali” olarak görülüyor.
Sırada Ne Var?
Maden anlaşması, Ukrayna’nın savaş sonrası ekonomik geleceği için önemli. Ancak Zelenski’nin asıl hedefi, bu anlaşmayı ABD’den daha fazla askeri destek ve nihayetinde bir ateşkes için pazarlık kapısını aralamak. Trump ise Rusya ve Ukrayna’ya “iki hafta içinde müzakere masasına oturun” çağrısı yaptı. Bu süre dolduğunda savaş sürerse, Kiev tüm gücüyle Trump’a bunun sorumlusunun kendileri değil, Moskova olduğunu göstermek için çabalayacak.
Sonuç: Kâr Paylaşımıyla Savaş Dindirilebilir mi?
Trump’ın Ukrayna’daki yeraltı kaynaklarından kâr elde edecek olması, onu Rusya karşısında daha net bir pozisyona çeker mi? Henüz bu sorunun kesin bir cevabı yok. Ancak Ukrayna tarafı, ekonomik çıkarların diplomatik baskıya dönüşmesini umuyor. Maden anlaşması, eğer doğru şekilde değerlendirilirse, yalnızca bir ticaret anlaşması değil, jeopolitik bir kaldıraç da olabilir.
