editor
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’ndaki konuşmasında, küresel meselelerden Suriye ile ilgili gelişmelere kadar birçok konuda önemli mesajlar verdi. Türkiye’nin, ABD ile ilişkilerinin yanı sıra Suriye ile normalleşme sürecine dair de değerlendirmelerde bulunan Erdoğan, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın genel af ilanını ve Türkiye-Suriye ilişkilerinde gelinen son durumu masaya yatırdı.
Suriye’de Genel Af ve Türkiye’deki Mülteciler
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın, 22 Eylül 2024 tarihinde ilan ettiği genel af, ülkedeki asker kaçakları ve basit suçlardan hüküm giymiş olanları kapsıyor. Ancak, af kapsamı dışında bırakılan bazı suçlar – sınavlarda hilecilik, yasa dışı döviz işlemleri ve orman arazilerine yönelik ihlaller – dikkat çekiyor. Bu af kararının, Türkiye’de bulunan Suriyeli mültecileri doğrudan etkilemeyeceği, yalnızca belirli suçları işleyen Suriyelilere yönelik olduğu belirtiliyor.
Normalleşme Sürecindeki Kritik Başlıklar
Türkiye ve Suriye arasındaki normalleşme süreci, birçok zorlu başlığı da beraberinde getiriyor. Bunlardan en önemlileri arasında, iki ülkenin “terörist” tanımı üzerinde hemfikir olup olmayacağı ve Esad’ın kendi topraklarında kontrol ettiği bölgelerdeki silahlı grupları nasıl tanımladığı yer alıyor. Türkiye, sınır güvenliğini sağlama amacıyla yürüttüğü askeri operasyonlar sırasında desteklediği muhalif grupların Esad tarafından nasıl değerlendirileceği konusunda endişeli.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bu konuda yaptığı açıklamada, “Esad’ın kendi halkıyla barış içerisinde olması gerektiğini ve bu normalleşme sürecinin ancak bu şekilde başarıya ulaşabileceğini” ifade etti. Ancak, sahada Suriye’nin silahlı muhalif grupları nasıl ele alacağı ve PYD/YPG ile mücadele konusundaki tutumu, bu sürecin en kritik başlıkları arasında yer alıyor.
Rusya ve İran’ın Rolü
Türkiye-Suriye normalleşme sürecinde, bölgedeki diğer önemli aktörler olan Rusya ve İran’ın rolü de büyük önem taşıyor. Şam üzerindeki etkisi bilinen bu iki ülke, normalleşme sürecine yön verebilecek kapasitede. Özellikle Rusya’nın, Türkiye’nin kaygılarını giderebilecek bir çözüm sunması, normalleşme yolunda önemli bir adım olabilir.
Türkiye ile Suriye arasındaki normalleşme süreci, zaman zaman zorluklarla karşılaşsa da, iki tarafın da ilerleme kaydetme yönünde iradeleri olduğu görülüyor. Ancak, sürecin başarıya ulaşması için tarafların karşılıklı güven artırıcı adımlar atması ve sahada somut ilerlemeler kaydetmesi gerekiyor.
