editor
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Temmuz ayında aldığı erken seçim kararı sonrası sert eleştirilerin hedefi oldu. Marine Le Pen’in Ulusal Ralli’sinin Avrupa Parlamentosu seçimlerinde ilk sıraya yükselmesinin ardından halktan bir “açıklama” talep eden Macron, çoğunluğunu kaybetti ve sonuç olarak asılı bir parlamento elde etti. İki ay süren siyasi çıkmaz ve kaos, cumhurbaşkanının bu cesur hamlesinin beklenenin aksine geri teptiğini gösterdi. Ancak beklenmedik bir şekilde Élysée, geçtiğimiz Perşembe günü yeni başbakanın kim olacağı konusunda anlaşmaya vardığını açıkladı: Eski AB Brexit baş müzakerecisi Michel Barnier.
Barnier’in seçimi, ilk bakışta mantıklı görünmeyebilir. Fransa’da ne popüler ne de tanınmış bir figür olan Barnier’in partisi Cumhuriyetçiler, son seçimlerde sadece %5 oy alabilmişti. 73 yaşındaki Barnier, uzun zamandır merkezci ve liberal görüşlü bir neo-Gaullist olarak biliniyor, fakat seçmenler tarafından genellikle mevcut düzenin temsilcisi olarak görülüyor. Hatta “Fransız Joe Biden” olarak anılıyor. Buna rağmen, Macron’un bu siyasi kumarı bir deha örneği olabilir.
Macron’un Avrupa seçimlerinde Le Pen karşısında aldığı ağır yenilgi, onun siyasi meşruiyetini sarsmıştı. Ancak, erken seçim kararı sonrası Fransa’da yapılan seçimler Le Pen’i uzak tutmayı başardı; bu süreçte Macron’un en büyük muhalifi Jean-Luc Mélenchon’un sol-popülist partisi La France Insoumise ve yeni sol kanat bloğu güçlendi. Macron şu anda sağda ve solda iki güçlü rakip arasında sıkışmış durumda ve mevcut demokratik protokol, en çok sandalyeyi kazanan Yeni Halk Cephesi’nden bir başbakan atamasını gerektiriyordu.
Bu senaryo, Macron için bir felaket olabilirdi: Yeni Halk Cephesi, Macron’un emeklilik yaşını 62’den 64’e çıkaran reformunu yürürlükten kaldırma sözü vermişti. Bu durumu bertaraf etmek için Macron ve müesses nizam, solun desteğini alarak Le Pen’i yenmek için kurduğu “cumhuriyetçi cephe” mantığını tersine çevirdi. Şimdi, uzak tutulması gerekenler “aşırı sağ” değil, “aşırı sol”du. Macron, Yeni Halk Cephesi’nin önerdiği 37 yaşındaki devlet memuru Lucie Castets’i başbakan olarak atamayı reddederek, sol koalisyonun istikrarlı bir hükümet kuramayacağını öne sürdü. Bu kararla birlikte, Macron demokrasiyi göz ardı etmekle eleştirildi ancak bu, onun uzun süredir süregelen siyasi stratejisiyle tutarlıydı: Sol’u, sağa karşı kullanmak.
Yeni başbakan olarak Barnier’in atanması da bu stratejinin bir parçası olarak görünüyor. Macron’un son hamlesi, Barnier’in sağ eğilimli bir düzen adamı olarak hem liberal merkezci güçler hem de sağ arasında bir ittifak kurmak üzerine kurulu. Le Pen’in, Barnier’in başbakanlığını desteklememesi Macron için büyük bir risk teşkil edebilirdi ancak Le Pen, Barnier’in Ulusal Ralli’ye hitap edebilecek biri olduğunun sinyallerini verdi.
Barnier’in atanması, Macron için beklenmedik bir zafer olarak görülebilir. Solu marjinalleştirirken, Ulusal Ralli’yi de ana akıma çekerek ekonomi ve dış politika konularındaki sivri uçlarını törpüledi. Bu, Fransa için büyük bir değişim yaratabilir: sağ-popülist güçler, göç gibi konularda tavizler alırken, ekonomi ve dış politikada mevcut düzene uyum sağlamak zorunda kalabilirler. Macron’un stratejisi, siyasi yelpazenin iki ucunu da kontrol altında tutmak üzerine kurulu; bu, müesses nizamın kendi gündemini sürdürebilmesi için yeni bir yöntem.
Sonuç olarak, Macron’un siyasi satranç tahtasında yaptığı bu hamle, Fransa’da siyasi dinamikleri kökten değiştirebilir ve Avrupa’daki diğer ülkeler için de bir model oluşturabilir. Liberal merkez ve sağ-popülist güçler arasındaki bu ittifak, Brüksel’in ekonomik politikaları ve NATO ekseninde şekillenen bir dış politika ile birleşerek yeni bir siyasi denge yaratabilir. Ancak, bu yeni denge, demokratik değerlerin ihlali ve otoriter eğilimlerin artışı gibi riskleri de beraberinde getirebilir. Bu noktada kazanan müesses nizam olabilir; ancak Fransa’nın siyasi geleceği için riskler de oldukça yüksek.
makale hazırlanırkan unherd.com/ yararlanılmıştır
