Uluslararası İlişkilerin Gölgesinde Moğolistan ve Putin’in Ziyareti

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Moğolistan ziyareti, sadece iki ülke arasındaki ilişkiler açısından değil, aynı zamanda uluslararası hukuk ve diplomasi bağlamında da önemli tartışmaların fitilini ateşledi. Uluslararası Ceza Mahkemesi‘nin (UCM) tutuklama emrini hiçe sayarak Moğolistan’a resmi bir ziyarette bulunan Putin, özellikle Ukrayna savaşının gölgesinde farklı bir jeopolitik mesaj verdi.

Putin’in Ulan Batur’daki varlığı, UCM’nin geçen yıl Rus lider hakkında çıkardığı tutuklama emrinden sonra, mahkemenin yargı yetkisi altında bulunan bir ülkeye yaptığı ilk ziyaret olması açısından dikkat çekiciydi. UCM, Putin’i Rusya’nın 2022’de Ukrayna’ya yönelik işgali sırasında Ukraynalı çocukların yasadışı sınır dışı edilmesi iddiaları nedeniyle arıyor. Putin’in Moğolistan’a bu yüksek profilli ziyareti, birçok gözlemci tarafından, hem UCM’ye hem de Batı’ya karşı bir meydan okuma olarak değerlendirildi.

Moğolistan’ın Zor Seçimi: Tarihsel Bağlar ve Güncel Sorunlar

Moğolistan, Putin’in gelişini, Cengiz Han Meydanı’ndaki törenle kutladı. Ancak bu törenler, Putin’i UCM’nin tutuklama emrine rağmen gözaltına almaması nedeniyle Ukrayna’da büyük bir öfkeye neden oldu. Kiev, Moğol hükümetine UCM kararlarını uygulama çağrısında bulundu, ancak bu çağrı karşılıksız kaldı. Uluslararası hukuk açısından bakıldığında, Moğolistan’ın Putin’i tutuklaması beklenebilirdi; ancak, iki otoriter güç, Rusya ve Çin arasında sıkışmış bir demokrasi olan Moğolistan, tarihsel ve ekonomik bağlarını göz önünde bulundurarak pragmatik bir duruş sergilemeyi tercih etti.

Moğolistan, Sovyetler Birliği döneminde ciddi bir Rus etkisi altında kalmış, bu nedenle tarihsel bağları derinleşmişti. Bu miras, bugün Moğolistan’ın hem Rusya hem de Çin ile dengeli ilişkiler sürdürmeye çalıştığı bir dış politika çizgisine yansıyor. Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle ilgili BM oylamalarında çekimser kalan Moğolistan, bu politikayı, büyük güçler arasında denge sağlama stratejisinin bir parçası olarak uygulamaya devam ediyor.

Ziyaretin Sembolik ve Stratejik Anlamı

Putin’in Moğolistan’a ziyareti, iki ülke arasında yalnızca tarihi bağların değil, aynı zamanda geleceğe yönelik ekonomik projelerin de tartışıldığı bir platform sundu. Özellikle Trans-Moğol doğalgaz boru hattı gibi stratejik projeler, Rusya’nın Çin ile olan enerji bağlantılarını güçlendirme çabasının bir parçası olarak öne çıkıyor. Putin’in ziyaretinde, Moğolistan ve Çin liderleriyle üçlü zirveye olan ilgisini ifade etmesi, Asya’da Rusya’nın nüfuzunu pekiştirme hedefini gözler önüne seriyor.

Ancak, ziyaret sırasında yaşanan protestolar, Moğol toplumunun bir kısmının bu gelişmelere tepkisini yansıttı. “Savaş suçlusu Putin’i buradan çıkarın” pankartlarıyla düzenlenen protestolar, Putin’in Moğolistan’a gelişinin herkes tarafından hoş karşılanmadığını gösterdi. Bu tepkiler, Moğolistan’ın Sovyet destekli komünist rejimi altında acı çekenlerin anısına da gönderme yapıyordu.

Uluslararası Hukukun Test Edildiği An

Putin’in Moğolistan ziyareti, UCM’nin ve genel anlamda uluslararası hukukun gücünü ve etkisini sınayan bir gelişme olarak görülebilir. Uluslararası Af Örgütü, Moğolistan’ın Putin’i tutuklamamasının, UCM’nin meşruiyetini zayıflatabileceği ve Putin’i cesaretlendirebileceği uyarısında bulundu. Moğolistan’ın bu konudaki tutumu, yalnızca bir uluslararası ilişkiler meselesi değil, aynı zamanda bir iç politika dinamiği olarak da değerlendirilebilir.

Sonuç olarak, Putin’in Moğolistan ziyareti, uluslararası ilişkiler açısından çok katmanlı bir olaydır. Bir yandan Moğolistan’ın tarihsel bağlarını ve güncel ekonomik çıkarlarını dengelemeye çalışırken, diğer yandan uluslararası toplumun ve hukukun baskısı altında hareket etmesi gerektiği gerçeğini ortaya koyuyor. Bu denge arayışı, yalnızca Moğolistan’ın değil, aynı zamanda diğer küçük devletlerin büyük güçler arasında nasıl bir yol izleyeceği konusunda da önemli dersler barındırıyor.