editor
Ortadoğu’nun karmaşık coğrafyası ve tarihi, birçok aktörün aynı sahnede yer aldığı bir oyun gibidir. Bu sahnede özellikle Lübnan, mezhepsel ve etnik yapısıyla, dış güçlerin etkilerine en açık ülkelerden biri olmuştur. İsrail’in 1948’deki kuruluşundan bu yana, Lübnan ile arasındaki sınır, defalarca çatışmalara ve savaşlara sahne olmuştur. Peki, günümüzde İsrail Ordusu Lübnan’da ilerleyebilir mi? Bu sorunun yanıtı, hem tarihsel bağlamda hem de günümüz koşullarında dikkatle incelenmelidir.
Lübnan’ın Tarihsel Yapısı ve Mezhepsel Dengeleri
Lübnan’ı anlamak için, öncelikle bu ülkenin mezhepsel yapısına ve tarihine bakmak gerekiyor. Lübnan’da 18 ayrı grup bulunmaktadır ve bunlar arasındaki denge, tarihten günümüze büyük önem taşımıştır. Ülkenin siyasi sistemi, 1943 yılında kurulan Ulusal Pakt’a dayanmaktadır. Bu pakt ile siyasi yetkiler, mezhepsel gruplar arasında paylaşılmıştır: Cumhurbaşkanı Maruni Hristiyan, başbakan Sünni Müslüman ve meclis başkanı Şii Müslüman olmak üzere bir yapı kurulmuştur.
Ancak bu denge, zamanla çeşitli dış müdahaleler ve iç çatışmalarla bozulmuştur. 1975’te başlayan iç savaş, Lübnan’ı paramparça ederken, dış güçler de ülkedeki farklı grupları destekleyerek bu çatışmalara dahil olmuştur. Özellikle İsrail, Lübnan’daki Hristiyan Maruni gruplarla iş birliği yapmış ve 1982’de Lübnan’ı işgal ederek Beyrut’a kadar ilerlemiştir. Ancak bu işgal süreci, İsrail’in Lübnan’da kalıcı bir kontrol sağlamasını başaramamıştır. 2000 yılında İsrail, Güney Lübnan’dan çekilmek zorunda kalmış ve Hizbullah gibi direniş gruplarının yükselişiyle karşı karşıya kalmıştır.
Günümüz Lübnan’ında İsrail İle İttifak Mümkün mü?
Bugünkü Lübnan’daki siyasi ve mezhepsel yapıya baktığımızda, İsrail ile iş birliği yapabilecek bir grubun varlığı oldukça zayıf görünmektedir. Maruni Hristiyanlar, İsrail’in 1982 işgali sırasında Güney Lübnan’da İsrail ordusuyla iş birliği yapmış, ancak bu iş birliği geniş bir kesime yayılmamıştır. Bugün ise, Lübnan’daki Hristiyan grupların büyük çoğunluğu İsrail’e karşı mesafeli durmakta ve İsrail ile doğrudan iş birliği yapacak bir yapı görülmemektedir.
Dürziler ise, tarih boyunca esnek politikalar izlemiş ve güçlü olan tarafa yakın durmayı tercih etmişlerdir. Ancak Dürzi toplumu da İsrail ile geniş çaplı bir ittifak yapma potansiyeline sahip değildir. Özellikle İsrail’in Güney Lübnan işgali sırasında Dürziler ile Maruni gruplar arasında çatışmalar yaşanmış, İsrail’in desteğiyle Maruni saldırıları durdurulmuştur. Ancak bu tür iş birlikleri, uzun vadeli ittifaklar olarak değerlendirilemez.
Hizbullah ve Güney Lübnan’da Direniş
Lübnan’daki en güçlü askeri ve siyasi grup olan Hizbullah, İsrail’e karşı sert bir direniş sergilemiş ve Güney Lübnan’da büyük bir hakimiyet kurmuştur. İsrail’in 2006’daki Lübnan Savaşı’nda karşılaştığı zorlu direniş, Hizbullah’ın bölgedeki etkisini daha da artırmıştır. Hizbullah, İran ve Suriye’nin desteğiyle, Lübnan’da güçlü bir savunma hattı oluşturmuş ve İsrail’in Lübnan’da ilerlemesini büyük ölçüde zorlaştırmıştır. Bugün gelinen noktada, İsrail’in Lübnan’daki askeri ilerlemesi, Hizbullah’ın varlığı nedeniyle oldukça sınırlıdır.
İsrail’in Lübnan’daki Hedefleri
İsrail, Lübnan’da sadece askeri olarak değil, su kaynakları gibi stratejik hedeflerle de ilgilenmektedir. Özellikle Litani Nehri, İsrail için büyük bir önem taşımaktadır. Bu su kaynağı, tarih boyunca İsrail’in ilgisini çekmiş ve bu bölgeyi kontrol altına alma girişimleri olmuştur. Ancak Lübnan’ın iç yapısı ve Hizbullah gibi güçlü direniş grupları, İsrail’in bu hedeflere ulaşmasını engelleyen temel faktörler olarak öne çıkmaktadır.
İsrail ordusunun Lübnan’da ilerleyebilmesi, tarihsel ve güncel gelişmeler göz önüne alındığında oldukça zayıf bir ihtimaldir. Lübnan’ın mezhepsel yapısı, dış güçlerle iş birliği yapabilecek bir topluluk bırakmamıştır. Özellikle Hizbullah’ın gücü ve halk desteği, İsrail’in Lübnan’daki etkinliğini sınırlayan en önemli unsurdur. Dolayısıyla, İsrail’in Lübnan’da kalıcı bir varlık göstermesi ve bölgedeki ilerleyişi, mevcut koşullarda mümkün görünmemektedir.
Bu dengeler ışığında, Lübnan’daki durumun gelecekte de hassasiyetini koruyacağı ve dış müdahalelere karşı dirençli bir yapı sergileyeceği söylenebilir.
